Nieuwe Fed-baas wil zijn imago oppoetsen
29 december 2017
Over een paar dagen luiden we 2017 uit en 2018 in. De plannen van de Fed en de Europese Centrale Bank (ECB) voor het nieuwe jaar zijn duidelijk. De Fed wil de officiële rente drie keer verhogen en de ECB gaat vanaf de eerste werkdag in 2018 haar quantitative easing halveren. De bank gaat staats- en bedrijfsobligaties ter waarde van 30 miljard euro per maand kopen in plaats van 60 miljard zoals tot nu toe het geval is geweest. Na september gaat het maandelijkse bedrag verder omlaag.
Ik moet het echter nog zien of de centrale bankiers in Washington de rente drie keer zullen opkrikken. Twee keer is in mijn ogen veel waarschijnlijker en wel hierom.
De bank heeft te maken met een in ieder geval op het eerste gezicht duidelijk herstelde economie en inflatie tussen 1,5 en 2 procent. Zou de Fed in zo’n omgeving het monetaire beleid níet verder minder ruim maken, dan zouden beleggers wel eens kunnen denken dat de bank te lang de monetaire sluizen open zal houden. In het verleden heeft dat altijd tot hoge inflatie geleid. Zou zo’n vrees ook nu ontstaan, dan zouden de langetermijnrentes behoorlijk kunnen stijgen wat op zijn beurt de van de crisis herstelde economie zou raken. Het economisch herstel stoelt namelijk vooral op de nog steeds zeer lage rente, dat is waarom ik eerder sprak over een ‘in ieder geval op het eerste gezicht duidelijk herstelde economie’.
Met andere woorden, de bank moet de rente wel verhogen. Maar omdat het economisch herstel vooral drijft op lage rentes, moet ze er ook voor waken dat niet te veel te doen. Drie keer zou dan ok zijn.
Luisteren naar Trump
Mijn vermoeden is dat de kans om dat te doen, de Britten en de Amerikanen hebben het dan zo mooi over de window of opportunity, vooral vóór de zomer van 2018 aanwezig zal zijn. De economische ontwikkeling zou een hogere rente rechtvaardigen. Daar komen nog twee in mijn ogen zeer belangrijke zaken bij.
In de eerste plaats is er het feit dat de Fed vanaf begin februari een nieuwe topman krijgt. Jerome Powell volgt dan Janet Yellen op. Het beeld van Powell is dat hij een Fed-baas is die heel graag het monetair beleid ruim wil houden, ook als dat niet nodig is, en ontvankelijk is voor de wensen van President Trump op monetair gebied (lees de rente zo laag mogelijk houden). Het is echter voor een nieuwe Fed-voorzitter vrij dodelijk om zijn termijn te beginnen met een imago van iemand die naar politici luistert en niet het beleid voert dat gevoerd moet worden gegeven de economische omstandigheden.
Het zou me dan ook niet verbazen als Powell erop gebrand is in de eerste maanden van zijn voorzitterschap de rente meer dan één keer te verhogen. Het komt hem goed uit dat de Amerikaanse economie zodanig draait dat markten twee renteverhogingen voor de zomer prima zouden vinden.
Een andere in mijn ogen relevante zaak is dat na de zomer de VS in het teken van verkiezingen zullen staan. In de herfst wordt namelijk het nieuwe Amerikaanse parlement gekozen. Daarbij staat veel op het spel. Op het moment hebben de Republikeinen van President Trump een minimale meerderheid in de Senaat (51 tegen 49 zetels) en een ruimere maar toch nog nipte meerderheid in de Tweede Kamer. Rentes verhogen rond die verkiezingen zouden President Trump en de Republikeinen niet echt verwelkomen. Aangezien het rentecomité van de Fed dit jaar bijna helemaal door Trump-kandidaten bevolkt wordt (daarover hebben we eerder uitvoerig geschreven), zou het me niet verbazen als de Fed na de zomer een pas op de plaats maakt met renteverhogingen. Dat tegen die tijd de economische groei ook iets kan dalen, onderstreept dat. Vóór de zomer zullen de verkiezingen echter nog ver weg zijn en dus niet in de weg van twee renteverhogingen van Powell staan.
Al met al zal ik niet verbaasd zijn als we met de Kerst van 2018 terugkijken en zien dat de Fed de rente twee keer verhoogd heeft. Natuurlijk, dit is afhankelijk van ontwikkelingen op het gebied van economische groei en inflatie. Nemen beide en zeker inflatie onverwacht sterk toe, dan zal de Fed de rente drie keer moeten verhogen.
Gezien de vooruitzichten voor de ontwikkeling van de wereldeconomie dit jaar, allerlei potentiële geopolitieke brandhaarden en de verwachting dat de olieprijs niet veel zal afwijken van wat we op dat gebied in 2017 hebben gezien (lees: geen inflatiedruk uit die hoek), acht ik de kans dat de inflatie onverwacht sterk stijgt en de economische groei verder aantrekt op het moment kleiner dan dat op die fronten de situatie min of meer ongewijzigd blijft of iets verslechtert.
Tot slot: verlies bij dit alles één belangrijk gegeven niet uit het hoofd namelijk dat het échte monetaire beleid nog steeds zeer ruim blijft, ook na de renteverhogingen van dit jaar. Kijken we namelijk naar de reële rente van de Fed, dat is de rente die u in de kranten tegenkomt verminderd met de inflatie, dan zien we dat die nog steeds onder 0 procent ligt. Hoezo krap monetair beleid?