U bent gewaarschuwd! "Niemand ziet een drama als in 2008 gebeuren"
27 februari 2015
Voormalig honkbalspeler Yogi Berra zei het het beste: "Het is moeilijk om voorspellingen te doen, vooral over de toekomst". Er verscheen daarom een brede glimlach op mijn gezicht toen ik deze week het Algemeen Dagblad las.
U bent gewaarschuwd! "Niemand ziet een drama als in 2008 gebeuren"
Voormalig honkbalspeler Yogi Berra zei het het beste: "Het is moeilijk om voorspellingen te doen, vooral over de toekomst". Er verscheen daarom een brede glimlach op mijn gezicht toen ik deze week het volgende in het Algemeen Dagblad las: "Een drama als in 2008 toen de beurskoersen wereldwijd instortten ziet niemand gebeuren op de korte termijn". Alsof in 2008 beleggers voorzagen dat de AEX 52% zou dalen. Het schokkende is echter dat aandelenmarkten nog overgewaardeerder zijn dan in 2007, ondanks alle positieve krantenkoppen.
Over 'de positieve vooruitzichten'
Dat overheidsinstanties zelfs nog slechter voorspellen dan de markt, is onmiskenbaar. Ondanks dat het Centraal Planbureau (CPB) ieder jaar de economische groei tot achter de komma nauwkeurig voorspelt, gaf zelfs directeur Coen Teulings toe dat zij "slecht in voorspellen" zijn. Dat is nogal zwak uitgedrukt. In hoogtijdagen onderschatten ze structureel de groei, en ten tijde van crisis onderschatten ze de krimp. Wat Teulings eigenlijk wil zeggen is dat het CPB vooral erg goed is in het teken van een rechte lijn.
Het mag niemand verrassen dat het CPB van de zestien ramingen van de bbp-groei (van 2010 tot 2014) vijftien keer volledig mistastte.
Nog een leuke voorspelling: de Nederlandse overheid voorspelde in hun begroting dat het boetebedrag dat de Nederlandse Mededingingsautoriteit ieder jaar ophaalt zal stijgen. Blijkbaar doet onze mededingingsautoriteit het zo slecht, dat de markt alleen maar oneerlijker wordt, niet eerlijker. Een andere reden om boetes uit te delen bestaat immers niet.
Niet alleen het CPB kan niet voorspellen. Ook de Federal Reserve schiet ernstig tekort. Lansing en Pyle kwamen in hun onderzoek tot de conclusie dat de Fed systematisch te optimistisch de groei beraamt. Niet bepaald opzienbarend, en wellicht niet een onderzoek waard, maar het laat zien dat economen en voorspellen geen droomhuwelijk betekent.
Vandaag werd bekend gemaakt dat de groei van de Amerikaanse economie in het vierde kwartaal vorig jaar naar beneden is bijgesteld naar 2,2% op jaarbasis. Maar, "het groeivooruitzicht is nog steeds positief", benadrukt Reuters nog maar eens. Wanneer leert men het eens?
Economische cijfers beneden verwachting, bedrijfswinsten dalen
Van de 39 economische cijfers die in februari in de VS uitkwamen, waren liefst 34 beneden verwachting. Opvallend was dat een cijfer als de Case-Shiller huizenprijzenindex het beter dan verwacht deed, maar dat dit een 'lagging indicator' is, een cijfer dat 'achterloopt op de feiten'. Dat terwijl een ander belangrijk cijfer in de Amerikaanse huizenmarkt, de hypotheekaanvragen (een 'leading indicator'), slechter dan verwacht was.
Van groter belang zijn de dalende winsten in de VS, die ik al eerdere behandelden. Voor het eerst sinds 2008 zijn de winstverwachtingen negatief (krimp van 3,5% ten opzichte van het vorige kwartaal). De enige keren dat dit in deze mate gebeurde was in 2008, 2001, 1990 en 1982, waarna iedere keer de economie in een recessie terechtkwam. Ook hebben we eerder het verband tussen de sterke dollar en de winstwaarschuwingen van Amerikaanse beursgenoteerde multinationals besproken.
Aandelen ongekend duur
Eerder keek ik samen met u naar het Q ratio, dat duidelijk aantoonde dat de Amerikaanse aandelenmarkt enorm overgewaardeerd is (een overwaardering van 75% inmiddels). Maar andere indicatoren tonen een nóg extremer beeld aan.
Neem aandelenprijzen gewaardeerd ten opzichte van de gemiddelde bedrijfswinsten over de afgelopen tien jaar. Deze koerswinstverhouding van de Amerikaanse index toont nu aan dat aandelen 73% te duur zijn. Andere indicatoren tonen een overwaardering van meer dan 90% aan.
Dit alles zegt niets over wanneer aandelenprijzen weer naar 'normale niveau's' terugkeren. Wat het wel zegt, is dat beleggen in aandelen momenteel oliedom is. Persoonlijk meen ik, zoals ik eerder zei, een terugkeer naar normaliteit eerder vroeger dan later gebeuren, wellicht zelfs later dit jaar.
Ik zie, in tegenstelling tot het AD, dus wel een drama als in 2008 gebeuren. Beleggers moeten zich opmaken voor tegenvallende (negatieve) aandelenrendementen en/of een hevige beursdaling.
Einde van de correctie in goud?
U had wellicht beter nieuws verwacht, maar ik vermoed dat de correctie in goudprijzen nog een staart krijgt. Ik zei eerder dat de goudprijs weer tot onder de $1.200/oz zou kunnen dalen na de enorme stijging begin dit jaar, maar dat hoeft niet perse een bodem te zijn. Het kan zomaar zijn dat de komende tijd de goudprijs verder daalt naar $1.100.
Dit onder andere vanwege de vooralsnog hoge rendementen in aandelenmarkten (we wachten op een correctie) en het lange wachten op eventuele renteverhogingen van de Fed. Uiteraard gaan renteverhogingen van de Fed en een recessie gevolgd door een beurscrash hand in hand.
Uiteraard is de goudprijs in euro's verder verwijderd van haar bodem vanwege de recente zwakte van de euro.
Dit betekent voor beleggers die erop uit zijn om de beleggingsportefeuille te kantelen naar edelmetalen een gouden kans. Slimme beleggers zorgen dat ze klaarzitten voordat de meute massaal overstapt.