Banenrapport VS catastrofaal slecht...of toch niet?
13 oktober 2017
Het was September 2010 toen het aantal nieuwe banen negatief is geweest. Sindsdien meldden de Amerikaanse statistici maand in maand uit dat de Amerikaanse bedrijven nogal wat nieuwe banen hadden geschapen. Gemiddeld ging het om tussen 150.000 en 200.000 nieuwe banen elke maand.
De periode waarin er elke maand per saldo nieuwe banen te melden waren, was sinds de cijfers daarover worden bijgehouden (met het banenrapport uit de VS) niet zo lang geweest. Tot september dit jaar.
Onlangs is bekend geworden dat in die maand het aantal banen in de VS afgenomen is met 33.000. En toch is dat eigenlijk goed nieuws voor de Amerikaanse economie. De voor edelmetalen gunstige gevolgen voor het Fed-beleid in de komende maanden kunnen er overigens wel zijn.
Hoe is het feit dat de Amerikaanse economie voor het eerst sinds de herfst van 2010 banen heeft verloren, goed nieuws? De reden is dat we heel helder voor ogen hebben wáárom dat is gebeurd, het is geen mysterie.
In september werden nogal wat staten binnen de VS – en niet zomaar wat staten, economisch gesproken – getroffen door ongekend zware stormen Harvey en Irma.
Cheques niet opgehaald
De verwoestingen waren zodanig dat heel wat mensen geen plek meer hadden om te gaan werken. Een ander gevolg was een hele praktische: veel Amerikaanse werknemers kregen hun salaris niet binnen. In de VS is het nog steeds vaak zo dat werknemers hun salaris niet overgemaakt krijgen op hun bankrekening maar een cheque meenemen naar huis om die vervolgens te verzilveren bij hun bank. Doordat de genoemde stormen het dagelijks leven volledig hadden ontregeld, konden velen die cheque simpelweg niet ophalen of dat bedrijven die niet eens konden uitschrijven. Dát telt mee als banenverlies.
Dat elders in de VS in dezelfde maand juist bijna één miljoen nieuwe banen werden geschapen, was onvoldoende om die ‘verloren gegane’ banen in staten zoals Texas en Florida op te vangen. Vandaar een negatief saldo van 33.000 banen.
Het komt er dus in het kort op neer dat er fors meer Amerikanen aan het werk waren in september vergeleken met augustus maar dat het aantal nieuwe banen toch negatief is geweest.
Met andere woorden, het negatieve cijfer is voor een groot deel puur een statistisch fenomeen. Het is te verwachten dat het banencijfer over de maand oktober een en ander recht zal zetten.
Banenrapport VS brengt hoop terug
Maar dat is niet de enige reden waarom het septembercijfer eigenlijk goed nieuws is. Omdat meer Amerikanen zoals gezegd een baan hadden, is het werkloosheidspercentage gedaald naar 4,2 procent.
Deze daling is des te indrukwekkender aangezien in september een heel leger Amerikanen die daarvoor geen baan hadden én – belangrijk – de hoop op het vinden van een baan hadden opgegeven, zich massaal bij de Amerikaanse UWV-kantoren hebben gemeld in september.
Dit is belangrijk omdat iemand pas dan als werkloze wordt geteld als hij op zoek gaat naar een baan. Dat zich zoveel mensen ingeschreven hebben als werkzoekende in september, betekent an sich dat de werkloosheid moet stijgen. Immers, werkloosheid berekenen we als het aantal werkzoekende gedeeld door de totale beroepsbevolking. Aangezien het aantal werkzoekenden in september sterk steeg, had de werkloosheid moeten stijgen. Dé reden waarom die echter daalde, was dat het aantal echte nieuwe banen, het eerder genoemde aantal van bijna één miljoen, groter was.
Tot slot blijkt uit het banenrapport dat de loonstijgingen blijven toenemen. Vergeleken met een jaar eerder lagen de lonen in september 2,9 procent hoger. Dat is goed nieuws voor de Amerikaanse economie omdat de loonstijging daarmee behoorlijk boven de inflatie uitkomt, wat op zijn beurt betekent dat de koopkracht van de Amerikaanse werknemer aan het stijgen is. Doorgaans betekent dat dat hij ook meer gaat uitgeven wat de economische groei aanjaagt.Extra banen te verwachten
Het verder gedaalde werkloosheidspercentage, bijna één miljoen echte, nieuwe banen, verloren gegane banen die voor een belangrijk deel een statistisch effect zijn, het aantal mensen dat weer de hoop heeft op het vinden van een nieuwe baan (en vaak meteen al eentje vindt), prima loonstijgingen…het zijn allemaal duidelijke aanwijzingen dat de Amerikaanse arbeidsmarkt uitstekend draait. Daar komt bovendien bij dat het herstellen van de tientallen miljarden zware schade aangericht door Harvey en Irma de komende tijd zeer waarschijnlijk juist voor extra banen zal zorgen.
Op termijn kan dat de Fed ertoe aanzetten meer vastberaden te zijn om de officiële rente te verhogen. Toch zou het niet verbazen als in eerste instantie een van de effecten van het banenrapport over de maand september blijkt te zijn dat de Fed het allemaal wat rustiger aan zal doen met het geleidelijk aantrekken van de monetaire teugels. Het september banenrapport uit de VS heeft namelijk wel voor wat onzekerheid gezorgd. Gaat het aantal nieuwe banen in oktober daadwerkelijk herstellen en zal dat voldoende zijn om september te doen vergeten, bijvoorbeeld? Voor een centrale bank die maar wat graag elk excuus aangrijpt het beleid niet minder ruim te maken, kan dat voldoende zijn.
Het is dan ook heel goed voor te stellen dat de Fed eerst zal willen afwachten hoe de situatie zich ontwikkelt voordat de bank doorgaat met het minder ruim maken van het monetaire beleid. Op 2 november zullen we weten of dat inderdaad gebeurt, dan vergadert het rentecomité van de bank weer.
