Centrale banken frontaal in aanval tegen corona
16 maart 2020
Vlak voordat de financiële markten in Azië open zouden gaan, berichtte de Fed gisterenavond laat dat de officiële rente in de VS wordt verlaagd met 100 basispunten, naar de bandbreedte 0,0 – 0,25 procent. De effecten van het corona-virus op economische activiteit zullen de komende tijd hevig zijn en kunnen de vooruitzichten voor de langere termijn verslechteren, aldus de bank als rechtvaardiging voor de genoemde renteverlaging.
Het fed funds tarief blijft op het nieuwe niveau totdat de Fed er voldoende vertrouwen in krijgt dat de economie de effecten van het corona-virus te boven is gekomen. De bank gaf verder aan klaar te staan álles te doen om de kredietstromen van banken naar huishoudens en bedrijven aan de gang te houden.
Met dat doel in het achterhoofd besloot het rentecomité van de bank ook om in de komende maanden minstens 500 miljard dollar uit te geven aan de Amerikaanse staatsobligaties en minstens 200 miljard dollar te spenderen aan mortgage-backed papier. Dit komt bovenop 60 miljard dollar die de bank reeds elke maand uitgeeft aan het opkopen van kortlopende Amerikaanse staatsobligaties. Een nieuwe ronde van QE is vanaf vanavond dus een feit. Merk op dat de bedragen van 500 en 200 miljard minimumbedragen zijn, de kans is groot dat de Fed meer zal doen dan 700 miljard. Als we aannemen dat het ergste deel van de economische effecten van het coronavirus in augustus achter de rug zullen zijn, dan hebben we het over ruwweg minimaal 125 miljard dollar per MAAND. Ter vergelijking: de ECB besloot vorige week 120 miljard euro in de komende NEGEN MAANDEN uit te geven aan het opkopen van extra obligaties.
De Fed hoopt de commerciële banken aan te sporen meer kredieten te verstrekken aan huishoudens en bedrijven en verlaagt met onmiddellijke ingang daartoe de rente aan het loket waar die banken onbeperkt geld kunnen lenen, van 1,75 procent naar 0,25 procent, dus met 150 basispunten. De looptijd van de aan dat loket opgenomen leningen wordt ook langer dan gebruikelijk en gaat naar maximaal drie maanden. Daarnaast zet de centrale bank de reserve requirements, het bedrag dat commerciële banken achter de hand moeten houden, op 0. Veel banken krijgen daardoor meer ruimte kredieten te verlenen. Die reserve requirements waren al laag en speelden geen rol van betekenis. De verlaging daarvan naar 0 is dan ook vooral een symbolische onderstreping van de mate van monetair geweld waarmee de Fed vanavond optrad.
Tegelijkertijd maakten de Fed en de centrale banken van de eurozone, Groot-Brittannië, Japan, Canada en Zwitserland bekend samen voor voldoende dollarliquiditeit in de wereld te gaan zorgen.
Wat cruciaal zal zijn voor het gedrag op de markten de komende tijd, is wat vandaag gaat volgen.
De monetaire autoriteiten hebben zojuist een rechtse uitgedeeld aan angst en onzekerheid op de markten. Die vijanden zullen ongetwijfeld gaan wankelen. Maar ze zullen alleen knock-out gaan als in het kielzog van de centrale banken, de overheden met een goed gemikte linkse komen én daar niet te lang over doen.
Alleen met een begrotingsevenknie van deze big bang zou de kans groot zijn dat de negatieve economische effecten van het corona-virus geneutraliseerd zullen worden. Let op, dat betekent niet dat Q1 en Q2 geen slechte kwartalen zullen zijn, macro-economisch. Dat is niet meer te vermijden. Maar met een even zo indrukwekkende actie van de begrotingsautoriteiten, zou de kans groot zijn dat de economie in de nabije toekomst zal herstellen van de corona-dreun.
Het goede nieuws wat dat betreft, is dat Duitsland afgelopen vrijdag ermee begonnen is. De regering in Berlijn heeft, kort samengevat, niet alleen het streven naar Schwartze Null maar ook het naleven van de EU-begrotingsregels door andere eurolanden (op zijn minst voorlopig) aan de kant gezet en zich vierkant achter de zwakke eurolanden geschaard.
In de VS moet de regering de ruimte die de Fed geschapen heeft met de belofte om minstens 500 miljard dollar een Amerikaanse staatsobligaties, gebruiken. Of dat gebeurt, is niet zeker, gezien het feit dat daarvoor samenwerking tussen Trump en de Democraten nodig is en 2020 het verkiezingsjaar is in het land.
De actie van de Fed maakt de ingrepen van de ECB van vorige week op monetaire kruimels lijken. 120 miljard euro aan extra QE voor de rest van dit jaar is, zoals reeds genoemd, min of meer gelijk aan extra QE van de Fed in één maand. We moeten er dan ook rekening mee houden dat de ECB nieuwe maatregelen zal aankondigen. Ik denk daarbij in eerste instantie aan het verder opvoeren van QE, in termen van zowel het bedrag als de duur, en later, indien nodig, opkopen van ETF’s.
Op de wat langere termijn bekeken leiden maatregelen zoals deze van de Fed bij mij tot meer zorgen. Ook wanneer het drukkende effect van het corona-virus op de economische groei wegvalt en de economieën herstellen daarvan, zal de hoofdtrend omlaag zijn gericht. Een periode van laagconjunctuur lijkt op komst te zijn. Het zou de eerste zo’n periode zijn waarbij geldt dat de centrale banken weinig middelen hebben steun te verlenen. Het is echter een illusie te denken dat ze niets zullen doen. Ik houd dan ook sterk rekening mee met japanisering van het monetaire beleid, met als een kenmerkt het opkopen van aandelen en instellen van plafond voor de rentes van alle looptijden in het westen.