Logischerwijs duurde het niet lang of China kondigde tegenmaatregelen aan. Het land zou de invoer van sommige Amerikaanse producten, vooral afkomstig uit de staten waar Trump goed heeft gescoord bij de presidentsverkiezingen, duurder maken. In dat stadium ging het nog alleen om aankondigingen van mogelijke heffingen mochten de landen achter de onderhandelingstafel geen oplossing vinden voor wat zij als een probleem zagen.

Die gesprekken leken vruchten af te werpen, waardoor de kans op een handelsoorlog heel klein werd. En zelfs als de gesprekken geen succes waren geworden, de economische schade van de genoemde maatregelen was nihil geweest. De extra heffingen betroffen namelijk een heel klein deel van de onderlinge handel.

Dat veranderde plotsklaps toen uit Washington het bericht kwam dat de Amerikaanse overheid van plan is extra invoerheffingen op te leggen aan Chinese spullen ter waarde van 100 miljard dollar.

Op dat moment werden niet alleen de genoemde gesprekken zinloos, zoals een woordvoerder van het Chinese Ministerie voor Handel opmerkte, maar was het ook te verwachten dat China met nieuwe tegenmaatregelen zou komen. Wat een kleine handelsruzie met een grote kans op een tijdige oplossing was, mondde zo uit in een niet verwaarloosbaar risico op een handelsoorlog.

Maar China kan, behalve met eigen extra invoerheffingen, de VS met nog twee instrumenten raken, begonnen veel economen en analisten te vrezen. Het land kan de waarde van zijn eigen munt, de yuan, verlagen en zo de invoer uit de VS duurder maken. Er zijn geruchten dat Beijing serieus naar die optie zou kijken. Het tweede instrument dat ter beschikking staat aan de autoriteiten in Beijing is het stoppen met kopen van de Amerikaanse staatsobligaties of het verkopen van het in loop der jaren opgekocht Amerikaans schuldpapier. Volgens de cijfers van het Amerikaanse ministerie van Financiën, bezit China 1.200 miljard dollar aan Amerikaans schatkistpapier. Aangezien China één van de grootste kopers van de Amerikaanse schuldbewijzen is, zou dat al snel tot gevolg kunnen hebben dat de Amerikaanse rentes van alle looptijden noemenswaardig zouden stijgen.

Het behoeft nauwelijks uitleg dat beide maatregelen ernstige gevolgen zouden hebben voor de wereldeconomie. De groei ervan zou behoorlijke wind tegen krijgen, met alle gevolgen van dien op de financiële markten en voor het beleid van de centrale banken zoals de Fed en de ECB. Die zouden te maken krijgen met stijgende inflatie en verslechterende groeivooruitzichten en dus gedwongen worden hun rentewapen in te zetten om óf inflatiestijging te voorkomen (minder ruim monetair beleid) óf om economie te ondersteunen (ruimer monetair beleid). Op de financiële markten zouden de aandelenkoersen scherp kunnen dalen bij een devaluatie van de yuan. De laatste keer toen dat gebeurde, begin 2015,  doken de aandelenkoersen wereldwijd met honderden punten tegelijk omlaag en moest de Fed, om de situatie te redden, de geplande renteverhogingen voor dat jaar uitstellen.

De kans dat China de yuan zal devalueren, is heel klein. Dit om een aantal redenen.

• Het is een bot wapen. Een revaluatie zou niet alleen de Amerikaanse importen maar álle importen van China duurder maken. Dat op zijn beurt kan verregaande negatieve gevolgen hebben. Denk daarbij aan een grote kans op ruzie met de hele wereld. De Europese landen zullen het namelijk niet fijn vinden dat Beijing de waarde van eigen munt verlaagt, waardoor Europese spullen duurder worden voor Chinezen en de vraag ernaar daardoor afneemt. Een ander mogelijk en zeker niet onbelangrijk effect is dat de inflatie in China zou stijgen doordat de importgoederen duurder worden. Met een inflatiepercentage van tussen 2 en 2,5 procent zou een verdere stijging de kans op sociale onrusten kunnen vergroten.
• Zou Beijing de yuan devalueren, dan riskeert het een valuta-oorlog, vooral met de VS. Waar de Amerikaanse regeringen zich sinds jaar en dag niet uitlieten over de dollar en de waardeontwikkeling ervan aan de marktkrachten overlieten, hebben president Trump en hoge functionariseen in zijn kabinet regelmatig die regel aan hun laars gelapt door herhaaldelijk onomwonden te stellen dat ze een zwakkere dollar willen zien. Zou China de waarde van zijn eigen munt verlagen, dan zou dat de VS ertoe kunnen aanzetten de dollar ‘omlaag te praten’. China zou dan óf niets winnen met zijn oorspronkelijke devaluatie óf de eigen munt verder in waarde moeten verlagen om de VS te raken. Maar de kans is groot dat de VS dan weer zouden volgen.
• Het devalueren van de yuan zou ook haaks staan op de langetermijndoelstelling van China een grote internationale speler te worden op economisch gebied en, in het verlengde daarvan, om de yuan een reservemunt te maken. Een reservemunt is de munt waar andere landen hun valutareserves in houden. Alleen een munt waar andere landen vertrouwen in hebben, kan in aanmerking komen voor die status. Vertrouwen in een munt komt er doorgaans als de overheid in kwestie niet ingrijpt in de waardevorming ervan en die munt sterker wordt (wat een uiting is van het vertrouwen dat anderen erin hebben). Dat laatste is de reden dat bijvoorbeeld de gulden en de Duitse mark zo geliefd waren als een reservemunt voor veel landen en niet de Italiaanse lire of de Spaanse peseta. Die laatste twee landen verlaagden vaak de waarde van hun valuta, die, dat verbaast niet, in loop der tijd almaar minder waard werden. China heeft de laatste jaren heel veel geïnvesteerd in het opbouwen van een imago van een betrouwbare partner in dit opzicht om buitenlandse investeringen aan te trekken en andere landen te stimuleren yuan te gebruiken in hun handel met China. Een devaluatie van de yuan nu zou de resultaten van die inspanningen in de afgelopen jaren, ongedaan maken.  
• Internationalisatie van een munt betekent dat de koers van die munt uiteindelijk vrij tot stand zal komen op de valutamarkt, dus dat de koers gaat zweven. De Chinese yuan is nog niet zo’n munt maar, zoals gezegd, streeft China ernaar de yuan wel op termijn zo ver te brengen. Als Beijing bij eerste de beste ruzie de munt van hogerhand echter zwakker zou maken, lees de koers zou manipuleren, dan zou dat haaks staan op dat streven. Het zou bovendien de toekomstige stappen richting internationalisering ongeloofwaardig maken. Immers, wie zou beleggers en de overheden in andere landen garanderen dat China vroeg of laat niet zou terugvallen op de manipulatie van de waarde van zijn eigen munt.