'Een misdaad,' wordt het genoemd, de fraude in de goudmarkt. Want met het zogenaamd papieren goud in Londen wordt gesjoemeld. De grootste goudbeurs ter wereld heeft goud in een kluis en geeft 'goudcertificaten' uit.

Iedere koper op de Comex is daarom oliedom, maar zodra hij dan eindelijk doorheeft dat hij eigenlijk geen goud bezit, zal hij in paniek elders fysiek goud kopen. Het gevolg? Een exploderende goudprijs en een einde aan de goudmanipulatie. Menig verdediger van deze mythe stelt daarom dat 'beleggen in goud geen zin heeft zolang de goudmarkt gemanipuleerd wordt'.

Wat er echt aan de hand is

Allereerst moet u snappen dat de Comex — de goudbeurs — zelf geen goud aanhoudt. Handelaren aangesloten op de Comex houden goud aan. In veel gevallen handelen zij middels een bank met een grondstoffenafdeling (en dealing desk). In andere woorden, niet alleen de Comex houdt geen goud aan, ook de grootbanken houden in principe geen goud aan. Het zijn de klanten van de grootbanken die dit goud aanhouden bij deze banken. Zij beschikken over het goud. Zij nemen de beslissingen.

Ook bestaat er een onderscheid tussen eligible en registered goud. De stelling dat de kluis van de Comex 'leeg raakt' is gebaseerd op statistieken van de registered stock. Maar het omzetten van goud dat in aanmerking komt voor registratie naar geregistreerd goud is een kwestie van seconden. Met één druk op de knop kan men goud registreren. Verder verandert er niks.

Het ironische is dat als we kijken naar hoeveel registered EN eligible goud door Comex-handelaren wordt aangehouden, we zien dat de verhouding 'uitstaande termijncontracten' tegenover 'goud in de kluis' alleen maar kleiner is geworden over de jaren.

Iedereen moet bovendien begrijpen dat termijncontracten geen 'certificaten' of opslagbewijzen van fysiek goud zijn. Een termijncontract is een overeenkomst tussen twee partijen over de toekomstige levering van goud tegen een bepaalde prijs. Dat betekent dat slechts een klein deel van de openstaande termijncontracten op ieder willekeurig moment tot levering overgaan. In de praktijk staat 2% tot 4% van de openstaande contracten voor levering.

Hoe werkt het nou precies?

Iemand die short een termijncontract in goud zit, verkoopt een belofte op een toekomstige levering van goud. Hij heeft twee mogelijkheden:

• Hij heeft het goud in bewaring bij een door de Comex goedgekeurde partij
  Als dit geval is, is er geen risico op faillissement. Ongeacht of het goud nou eligible of registered is. Het meest gebruikelijk is een 'exchange for physical', waarbij er een oversteek van fysiek goud, het termijncontract en geld is.
• Hij heeft geen goud in bewaring bij een door de Comex goedgekeurde partij
  In dit geval zijn er meerdere alternatieven:
  - Hij kan voordat het termijncontract afloopt zijn eigen contract terugkopen;
  - Hij kan het moment van levering uitstellen door het termijncontract 'door te rollen';
  - Hij kan uitstel krijgen door fysiek goud te leasen van een partij met goud in bewaring; hierdoor kan hij het goud leveren en dient hij later de lease af te wikkelen wat naar gelang de overeenkomst in geld of metaal kan geschieden.

Samengevat:

• De goudbeurs is een termijnmarkt; termijncontracten zijn overeenkomsten tussen twee partijen over de toekomstige levering van goud
• Goud in bewaring bij door de Comex goedgekeurde bewaarbedrijven kan gemakkelijk van eligible naar registered omgezet worden
• Slechts een klein deel van de uitstaande termijncontracten staat op punt van levering en er is veel meer goud 'in de kluis' (eligible of registered) om deze leveringen te doen
• Fysieke levering kan voorkomen worden ook door niet fysiek te leveren

Over de vermeende tekorten

Iedere maand wordt ik wel om de oren geslagen met een ander artikel dat meent dat er grote tekorten bij munt- en baarhandelaren zijn.

Hieruit moet dan blijken dat de goudprijs gemanipuleerd wordt. Immers, het goud (of zilver) is toch echt op en de prijs doet helemaal niks!

De fout die hier gemaakt wordt, is dat het tekort van één specifiek product (neem de zilveren Australische Koala-munt als vooorbeeld), geïnterpreteerd wordt als een breder tekort in de edelmetaalmarkt.

Er is een tekort aan Koala's. Dat kan. De producent van Koala's, de Perth Mint, heeft inderdaad een beperkte capaciteit om zilver om te zetten in zilveren Koala's. Dan kan het zijn dat er geen Koala's meer voorradig zijn. Maar dat betekent niet dat er een zilvertekort is. Enkel de verwerkingscapaciteit van de Perth Mint blijft achter bij de vraag van een specifiek product. Sterker nog, de Perth Mint kan prima aan zilveren standaardbaren komen. Het slaan van de munten gaat echter niet snel genoeg.

Er ontstaat dan een premium (prijsopslag) op Koala's ten opzichte van de spotprijs die dit tekort weerspiegelt.

En wat voor Koala's geldt, geldt ook voor alle andere gouden en zilveren munten en kleinere baarformaten.

Pas zodra er krapte in de markt voor zilveren standaardbaren (je weet wel, die baren die op de Londense beurs worden verhandeld) ontstaat, zal dat gevolgen voor de prijs op de termijnmarkt hebben. Pas als we de prijsopslag op standaardbaren zien toenemen, kunnen we spreken van een echt tekort. Ik kan u verzekeren dat er geen sprake van tekorten aan standaardbaren zijn en dat er om deze reden geen prijsopslag (premium) op edelmetaal zit.

Waarom deze ophef?

Vaak zijn er andere belangen in het spel. Veel personen die anderen bang maken met spookverhalen hebben daar een commercieel belang bij.

Marketingspecialisten weten dat een gevoel van 'urgentie' goed verkoopt. Neem bijvoorbeeld de website Booking.com, een aanbieder van hotelkamers. Als u daar een hotelkamer aan het bekijken bent, staat er 'Nog 1 kamer over', '15 mensen kijken naar dit hotel', 'Laatst geboekt: 11 minuten geleden', et cetera.

De Comex-mythe wordt misbruikt als het equivalent van de (succesvolle) 'nu-of-nooit' marketingtactieken van Booking.com.