Beleggers en analisten zien de lage inflatie van de afgelopen jaren als een vanzelfsprekendheid. Als die overtuiging sterk genoeg is, dan worden factoren die anders suggereren, gewoon genegeerd.

Ik vraag me af - vooral door de sterke invloed van centrale banken op de kapitaalmarkt - of de markt überhaupt nog een signaalfunctie heeft. De markt is gemuilkorfd en is daar nog niet bovenop.

Plus; centrale banken komen nu in actie om de hoge inflatie te bedwingen, maar dat de mate waarin ze dat doen, is ontoereikend.

De Fed is van plan de rente dit jaar drie á vier keer op te krikken. Dat is nogal wat, maar laten we niet vergeten dat de officiële rente in dat geval tussen 1 en 1,25% zou liggen. Of dat voldoende is, valt te bezien.

De ECB zou de rente misschien eind dit jaar een keer kunnen optrekken; van 0 naar 0,25%. Dat zet echter geen zoden aan de dijk. In de eerste weken van dit jaar hebben aandelenindices terrein verloren.

De markt absorbeert nu een enorme hoeveelheid aan nieuwe informatie, zoals de omvang van de renteplannen van de Fed, waarbij sommige centrale bankiers grotere stappen van 50 basispunten bepleiten.

De langetermijnrentes lopen juist op, in reactie op de langere te hoge inflatie, vooruitzichten van economische groei en de koerswijziging van de centrale bankiers. De monetaire koerswijziging heeft echt niet veel om het lijf, maar het is wél een koerswijziging.

Wanneer de markt alle nieuwe ontwikkelingen heeft verwerkt, zou het me niet verbazen als de langetermijnrentes per saldo blijven stijgen, net als de aandelenkoersen.

Hoewel de inflatie, ook na een daling later dit jaar, hoger lijkt te blijven dan voor de coronapandemie, zullen het geen percentages zijn waar aandelenbeleggers nerveus van worden.

Een verdere stijging van de langetermijnrentes zal die niet naar niveaus brengen waardoor staatsobligaties een aantrekkelijk alternatief worden voor aandelen. En de economische groei lijkt, na een kwakkelend eerste kwartaal, later in het jaar aan te trekken.

Wat de renteverhogingen betreft, daar zie ik de ECB de Fed uiteindelijk volgen. Maar niet van harte, ook niet snel, laat staan fors.

De bank lijkt vooral bang te zijn hoe de markten en de economie reageren op hogere rentestanden. Ik neem u even mee naar de Stille Oceaan, naar de eilandnatie Samoa om precies te zijn.

Nieuwe verkeerswet

Daar is iets gebeurd waar de ECB nog wat kan leren als het op renteverhogingen aankomt. Op 7 september 2009 implementeerde Samoa een wet die voorschrijft dat op Samoa niet meer aan de rechterkant, maar de linkerkant van de weg gereden moet worden.

De reden was vooral praktisch. Samoa koopt zo’n beetje alles in Australië, Nieuw-Zeeland of Japan, ook voertuigen. In alle drie de landen van de handelspartners rijden ze aan de linkerkant.

Samoanen moesten hun auto’s dus eerst in de VS kopen. En daar waren ze duur. Door ook links te gaan rijden, zouden de inwoners auto’s uit Australië of Nieuw-Zeeland kunnen laten overkomen en dat zou goedkoper zijn.

Vrees voor ongelukken

Het besluit links te gaan rijden werd niet zomaar geaccepteerd. Er waren protesteren en buschauffeurs gingen staken. De vrees bestond dat er veel ongelukken zouden zijn door de omschakeling.

Dat is echter nauwelijks het geval geweest, omdat dat de switch goed werd voorbereid. In de maanden tussen de wetswijziging en de implementatie, verbreedde de overheid de wegen, plaatste overal waarschuwingsborden in de bermen en de maximale snelheid werd tijdelijk fors verlaagd.

Rondom de dag van de switch werd een verbod op verkoop van alcohol ingesteld, de Rode Kruis legde uit voorzorg voorraden bloed aan en de regering bestempelde 7 en 8 september als feestdagen, waardoor veel eilanders vrij hadden en dus niet de weg op gingen.

Ingrijpende operatie

Om 7 september om zes uur klonk er een sirene als teken voor automobilisten om rustig van weghelft te wisselen. Door de goede voorbereiding verliep dat zonder al te veel problemen.

De ECB kan wat dat betreft veel leren van Samoa. De ECB vreest dat de wisseling van renterichting de economie en de markten zal beïnvloeden. Wat Samoa laat zien, is dat zo’n ingrijpende operatie zonder al te veel problemen uit te voeren is, mits een en ander goed en tijdig wordt voorbereidt.

Dat is dan ook wat de ECB moet doen. Niet nu de rente verhogen, maar beleggers wel voorbereiden op de nieuwe situatie.

Tijdig die wijziging aankondigen, geeft iedereen tijd om daarop te anticiperen , zodat wanneer de monetaire sirene van een renteverhoging klinkt, er geen chaos ontstaat. Het alternatief is dat de ECB haar kop in het monetaire zand steekt.

Dat voorkomt niet dat de koers toch gewijzigd moet worden, maar zou voor economie en markten een slechte zaak zijn. Omdat een slechte voorbereiding de kans op chaos groter maakt.