Europese stresstest voor banken groot fiasco
12 augustus 2016
Het moet direct veel vraagtekens oproepen: een toezichthouder die een openbare stresstest uitvoert op bankbalansen. Deze façade dient één doel: het vertrouwen in de bankensector vergroten. Helaas liep de laatste stresstest van eind juli uit op één grote mislukking. 'Maar' drie banken faalden de test: Banca Monte dei Paschi, Royal Bank of Scotland en Allied Irish Banks. Maar financiële markten waren niet bepaald overtuigd: sommige bankaandelen bereikten een nieuw dieptepunt. Een week later zijn de meeste bankaandelen alweer hersteld. Maar dankzij het Duitse Zentrum für Europäische Wirtschaftsforschung (ZEW) hebben we iets veel belangrijkers geleerd. Waar heb ik het over?
Het (baanbrekende) onderzoek van ZEW
Sinds de crisis van 2008 is niet alleen de Europese Centrale Bank (ECB), maar ook de Federal Reserve begonnen met het testen van bankbalansen. De procedure is simpel: veronderstel een aantal pessimistische (crisis)scenario´s en bekijk vervolgens wat voor effect deze scenario´s hebben op het kapitaal (eigen vermogen) van de bank in kwestie.
Zoals ik in de introductie schreef, uit de Europese stresstest kwam weinig schokkends. Drie banken gingen ten onder. Maar zouden er niet meer probleembanken uit de test moeten komen?
U raadt het al: de Europese stresstest werd gekenmerkt door een gebrek aan ´stress´.
Totdat ZEW het volgende briljante idee had: waarom niet eens de stresstest van de Federal Reserve toepassen op de Europese bankbalansen?
We hebben immers:
- Jaarverslagen en kwartaalcijfers
- De scenario´s die de Fed gebruikte in haar stresstest
Resultaten waren niet fraai
De resultaten van dit experiment waren niet bepaald fraai. Niet drie banken liepen tegen de lamp aan, maar meer dan 15 banken. Ten minste 15 Europese banken komen volgens de Amerikaanse stresstest minimaal €2 miljard te kort. Dit zijn de uitschieters:
- Deutsche Bank: tekort van €19 miljard
- Société Générale: tekort van €13 miljard
- BNP Paribas: tekort van €10 miljard
- UniCredit: tekort van €9 miljard
- Monte dei Paschi: tekort van €8 miljard
Maar misschien nog veel schokkender, tussen de in totaal 51 banken staan een hoop Nederlandse banken. Iets wat ons zonder twijfel ernstige zorgen moet baren. De Nederlandse banken kwamen als volgt uit de Amerikaanse stresstest:
- ING Groep: tekort van €7 miljard
- Rabobank: tekort van €6 miljard
- ABN Amro: tekort van €5 miljard
- Nederlandse Waterschapsbank: tekort van €3 miljard
Stelt u zich eens voor dat de Nederlandse staat alsnog meer dan €20 miljard moet bijstorten om de Nederlandse banken te herkapitaliseren (lees: een bail-out). Of dat aandeel- en obligatiehouders van deze banken €20 miljard zien verdampen (lees: een bail-in).
Hoe dan ook moet deze ontwikkeling zorgen baren.
En dan te bedenken dat sommige beleggers meer dan €100.000 op een bankrekening hebben staan.
Het verschil tussen de VS en Europa
Acht jaar na de Grote Recessie van 2008 moeten we helaas tot de conclusie komen dat de Amerikanen in grotere mate geslaagd zijn in het herkapitaliseren van banken. De vele monetaire en fiscale interventies in het Amerikaanse bankwezen hebben Amerikaanse banken de kans gegeven om meer vet op de botten te krijgen.
De stresstest is, zoals we wellicht hadden kunnen verwachten, daarom ook veel strenger in de VS dan in Europa, simpelweg omdat de Amerikaanse banken beter gekapitaliseerd zijn.
Dit alles betekent dat de Europese, en Nederlandse (!), banken minder goed voorbereid zijn op problemen dan haar Amerikaanse equivalenten.
En als we ons helemaal zorgen willen maken, dan hoeven we alleen maar naar het aantal wanbetalingen bij sommige Europese banken te kijken.
Bron: EBA Risk DASHBOARD
Ziet u het gevaar al?
In Griekenland en Cyprus wordt bijna de helft van al het bancair krediet niet meer betaald. Italië, Portugal, Slovenië en Ierland hebben percentages rond de 20% van al het bankkrediet dat niet meer betaald wordt.
Maar geen paniek: de Europese toezichthouder heeft een stresstest uitgevoerd en geconcludeerd dat alles oké is. Dus maakt u zich geen zorgen.
Heeft u nog geld op de bank?
Zoals ik eerder schreef is de enige manier om gevrijwaard te blijven van bankproblemen- en hoofdpijn door cashgeld (bankbiljetten) op te nemen en onder het matras te stoppen. Bankbiljetten zijn de enige centrale bankpassiva die wij als doodnormale burgers kunnen aanhouden.
Uiteraard is de rente op papiergeld nul. Maar met rentes die richting de nul gaan, of soms zelfs negatief zijn, is de opportunity cost van het aanhouden van papiergeld steeds lager.
Het moet daarom niemand verrassen dat het invoeren van de Gesell-regel (in feite een belasting op papiergeld), zoals ik ook in een vorig artikel opmerkte, een stap is waar we rekening mee moeten houden.
Goudbeleggers zijn in dit opzicht spekkopers. Geloof mij, zodra een dergelijke Gesell-regel ingevoerd wordt zal goud al vele malen hoger staan. Goud kopen nadat men een belasting begint te heffen op papiergeld is een beetje mosterd na de maaltijd, vind u niet?
