Fed gaat verkrappen? Kom, zeg
22 september 2017
Fors. Zo kunnen we gerust de daling van onder meer de goudprijs na de besluiten van het rentecomité van de Fed eerder deze week noemen. De goudprijs is weer onder 1.300 dollar gezakt. De reden? De Fed was wat economen hawkish noemen, dat wil zeggen, de bank stelde zich op alsof ze vanaf nu de monetaire teugels gaan aantrekken. Dat de goudprijs dan zakt, is logisch: goud houdt van ruim monetair beleid en elke hint in de richting dat de Fed zijn monetaire beleid gaat normaliseren, is geen vrolijk bericht.
Hoe komt het dat beleggers de Fed hawkish vonden? Nou, om te beginnen omdat de bank vanaf volgende maand gaat beginnen met het ongedaan maken van het quantitative easing beleid. Dat is de verzamelnaam voor het opkopen van staats- en bedrijfsobligaties en hypotheekleningen op grote schaal. Sinds de zomer van 2007 kocht de Fed voor miljarden dollars dat soort papier. De balans van de bank dijde uit van circa 880 miljard dollar in de zomer van 2007 tot bijna 4.500 miljard dollar op het moment, een stijging van meer dan 400 procent.
Daarnaast herhaalde de bank van plan te zijn de officiële rente dit jaar nog een keer te verhogen en dat vervolgens in 2018 drie keer te herhalen. Dit gaat de Fed doen ook als de komende tijd de economische groeicijfers tegenvaller, meldde de aanvoerder van de bank, Janet Yellen.
Geldhoeveelheid
Het terugdraaien van het QE-beleid is slecht nieuws voor edelmetalen om het volgende. Edelmetalen gedijen goed wanneer een centrale bank zoals de Fed de geldhoeveelheid vergroot. Dat maakt na enige tijd alle uitstaande bankbiljetten minder waard ofwel leidt tot inflatie. Het kopen van staatsobligaties en ander papier betekende dat de Fed extra dollars creëerde (door die te drukken of, lekker modern, virtueel te drukken door de saldi van banken bij de Fed gewoon te verhogen). Goed nieuws dus voor goudprijs en de prijzen van andere edelmetalen. Het terugdraaien van dat beleid betekent dat de Fed geld uit de markt haalt en dus de geldhoeveelheid gaat verkleinen, precies waar edelmetalen ziek van worden.
Kortom, wat we deze week hebben gezien en gehoord is een stoere Fed die schijnbaar niets ervan kan weerhouden het monetaire beleid in de VS minder ruim te maken. En toch…
Laten we even inzoomen op dat terugdraaien van het QE-beleid. Wat heeft de Fed précies besloten?
Sinds het einde van QE herinvesteert de Fed het bedrag dat de bank ontvangt als eigenaar van al die opgekochte staatsobligaties (denk aan rente en aflossingen) in nieuwe staatsobligaties. Vanaf oktober verlaagt de bank die herinvesteringen met 10 miljard dollar. Na elk kwartaal komt daar nog 10 miljard dollar bij. Wanneer de Fed met deze stapjes de grens van 50 miljard dollar bereikt (in de herfst van 2018 dus), wordt er een pauze ingelast en gaat de bank opnieuw kijken of een verdere afbouw nodig is.Het jaar 2050
Merk op dat de hoofdsom van circa 4.500 miljard dollar daardoor niet alleen waarschijnlijk niet zal afnemen, die kan zelfs verder toenemen omdat de Fed elke maand meer aan rente en binnenkomende aflossingen krijgt dan 10 miljard dollar.
Ik heb even zitten rekenen. Stel dat de Fed inderdaad zo te werk gaat. Als de bank vervolgens in september 2018 zou besluiten met die afbouw door te gaan en elke maand 10 miljard dollar aan papier dat de bank in bezit heeft, zou verkopen, dan zou de balans van de bank pas ergens ná 2050 (!) terug op het niveau van de zomer van 2007 zijn.
En de rente? Stel dat de Fed de rente tussen nu en eind 2018 inderdaad vier keer aantrekt, dan noteert de officiële rente van de Amerikaanse centrale bank begin 2019 iets meer dan 2 procent. Dat is zelfs met de beste wil van de wereld niet voldoende om te spreken van een normaal monetair beleid, laat staan een verkrappend beleid.
Bovendien zijn dat allemaal hele grote ‘alsen’; als de Fed doorgaat met die verkoop en met renteverhogingen. Want als de economische groei in de VS tegenvalt (kans niet verwaarloosbaar klein) en/of de aandelenkoersen gaan zakken (kan zomaar gebeuren, is een zeepbel) dat gaat de Fed aan de handrem trekken en zo nodig omdraaien (lees, rente weer verlagen, afbouw QE stoppen). Wie dat zegt? Niemand minder dan de Fed-baas Yellen zelf!
Tijdens de Q&S-sessie na afloop kreeg Yellen de vraag of dat stappenplan van de bank aangepast wordt als de economische groei tegenvalt of aandelenkoersen fors zouden gaan dalen. Zij gaf aan dat de Fed in zo’n geval niet alleen de snelheid van die afbouw van het QE-beleid kan verminderen maar zelfs de officiële rente weer kan verlagen en ‘als nodig terug te brengen naar 0 procent’.
Het is ronduit lachwekkend om besluiten en uitleg van de Fed van deze week als het begin van een periode van noemenswaardige verkrapping van het monetaire beleid in de VS te zien. Zeker omdat de bank tussen de regels door nu al het einde van deze cyclus van renteverhogingen heeft aangekondigd! Daarover volgende week meer.
