Het was een dag om nooit te vergeten: 18 juni 1815. David Ricardo — ironisch genoeg een wereldberoemde econoom — verspreidde valse geruchten op de Londense beurs over de afloop van de Slag bij Waterloo.

“Napoleon heeft de Britten verslagen”, fluisterde hij. Nadat hij de geruchten kracht bijzette door een groot aantal verkooporders te plaatsen, ontstond er een complete beurspaniek.

Het plan van Ricardo was geslaagd. Na een flinke daling kocht de listige Engelsman alle Britse staatsobligaties tegen bodemprijzen op. Nadat de geruchten vals bleken te zijn, herstelden obligatiekoersen en vergaarde Ricardo een fortuin. Hij kon op zijn 41e met pensioen.

Wat ik met dit verhaal wil benadrukken is dat manipulatie niet iets nieuws is. Wat ik eveneens wil benadrukken is dat ik me bewust ben van het feit dat marktmanipulatie voorkomt.

De goudprijs is sinds 2011 ineengestort. Prijzen zijn met een derde gedaald. Veel beleggers geven de schuld aan de 'papieren goudmarkt'.

Het argument luidt als volgt: de wereldgoudprijs komt tot stand op de grondstoffenbeurs in New York. Op deze beurs worden ‘futures’, of termijncontracten, verhandeld. Dit is echter slechts papier — een belofte op toekomstige levering. Echter is er bijna nooit sprake van levering. De uitstaande termijncontracten worden niet gedekt door ‘fysiek goud’ in de COMEX-kluizen. Dat stelt duistere partijen, die veel belang hebben bij een lage goudprijs, in staat om ongelimiteerde hoeveelheden ‘papiergoud’ op de markt te brengen.

Op deze wijze wordt de goudprijs sinds 2011 gemanipuleerd, ondanks dat de fysieke vraag naar ondermeer munten sterker dan ooit is.

Laten we gemakshalve goud inwisselen voor een andere grondstof: tarwe. Volgens bovenstaande theorie is het mogelijk om consequent de prijs van tarwe naar beneden te manipuleren en brood praktisch gratis maken — zonder enige achting voor het fysieke aanbod. We weten allemaal echter tot wat voor fiasco dit zou leiden: lange rijen in de supermarkten, een enorme tarweschaarste en geen landbouwer die s’ ochtends met de laarzen in de modder wil staan.

Bovendien is de bewering dat een partij 'onbeperkte hoeveelheden' papiergoud kan verkopen aantoonbaar onjuist. Allereerst is er voor ieder termijncontract een tegenpartij nodig. Er bestaat geen onbeperkt aantal tegenpartijen. Als er geen tegenpartijen zijn, is een 'verkoop' helemaal niet mogelijk. Daarom leest u ook over berichten over de ‘open interest’, de openstaande contracten. Het aantal openstaande termijncontracten kan namelijk hoog of laag liggen.

Ten tweede is er voor de aankoop van een termijncontract altijd onderpand nodig. Als de goudkoersen ook maar enigszins stijgen, wordt dat onderpand volledig tenietgedaan door het koersverlies. Iemand met een enorme hoeveelheid goudfutures moet dan opnieuw onderpand aanleveren of de positie wordt automatisch geliquideerd. Het papieren verlies is dan een feit.

Overigens is de waarde van het onderpand sterk gestegen de afgelopen jaren. Hierdoor is de hoeveelheid krediet in de financiële sector enorm. De margeschuld staat bijvoorbeeld op recordhoogtes. Hiermee kunnen beleggers effecten aankopen. Deze kredietexpansie schept de perfecte voorwaarden voor een reeks ongecontroleerde prijsdalingen op de financiële markten in de toekomst.

Welnu, kan iemand een flinke invloed op de koersen uitoefenen door een grote koop- of verkooporder in te leggen? Absoluut, maar de termijnmarkt voor goud is dusdanig liquide dat iemand geen blijvende neerwaartse druk kan uitoefenen. Bovendien loopt het termijncontract ook weer af op een bepaald moment.

Als laatste dienen we op te merken dat als er daadwerkelijk een grote afwijking tussen de papierenprijs en de fysieke prijs bestaat, het opmerkelijk zou zijn als niemand dat verschil doet verdwijnen door middel van arbitrage. De vermeende ‘ontkoppeling’ van papiergoud en fysiek goud zou een enorm incentive bieden om termijncontracten op te kopen en om te zetten naar goud. Wanneer ik goud kan kopen in Londen tegen een bepaalde prijs, en weer kan doorverkopen tegen een prijs die, laten we zeggen, 20% hoger ligt, dan verdwijnt het verschil terwijl ik (bijna) slapend rijk word.

Het simpele feit dat niemand bereid is om meer te betalen dan de Londense prijs, toont aan dat er van een afwijking geen sprake is. (India laten we buiten beschouwing vanwege de importbeperkingen.)

Niemand heeft het over het 396-pagina tellende parlementair rapport over de vermeende manipulatie door grootbanken in de fysieke grondstoffenhandel dat de afgelopen maand verscheen.

Reden? De conclusies zijn volstrekt in tegenspraak met alle beweringen over marktmanipulatie. Goldman Sachs wordt namelijk ervan beschuldigd dat het grondstoffenprijzen kunstmatig hoog houdt, niet laag.

Het ironische is dat deze kwestie gebruikt werd als bewijs dat goudprijzen opzettelijk laag worden gehouden. Wat met Goldman gebeurde was echter het tegenovergestelde. Men beschuldigt Goldman Sachs van het kunstmatig schaars houden van aluminium, door onder andere de wachttijd om metaal uit de kluis te halen te verlengen van 40 tot meer dan 600 dagen. Dit konden zij bewerkstelligen na de overname van bewaarbedrijf Metro Trade Services, en zij profiteren vooral van de hogere opslagkosten die zij nu kunnen doorrekenen.

Merk ook op dat Goldman Sachs de aluminiumprijs kan verhogen door het aanbod te beperken. Dat wil zeggen, door aluminium op te potten en van de markt te halen. Het tegenovergestelde is erg lastig. De klassieke opzet is daarom om de positie weer te verkopen voordat prijzen weer gedaald zijn. Dit wordt in manipulatiejargon ook wel ‘pump-and-dump’ genoemd, vergelijkbaar met wat Jordan Belfort in de Wolf of Wall Street doet. Ook de gebroeders Hunt hebben naam gemaakt door deze opzet in de zilvermarkt toe te passen. Hun plan viel echter in duigen en de broers verloren al hun geld.

De grootste manipulatie die momenteel gaande is, vindt haar oorsprong in het carte blanche dat in 1971 aan de centrale banken werd gegeven door geld en goud los te koppelen. De grootste manipulatie die momenteel plaatsvindt is de manipulatie van de rentecurve door het centrale planningsorgaan genaamd de centrale bank.

Afgelopen week zei de hoofdeconoom van het CBS zelfs dat “de lage rente als een compliment van internationale beleggers kan worden gezien”. Een absurde uitspraak, als we beseffen dat de rente alleen maar laag is omdat de ECB de rente de facto heeft genationaliseerd. Het gaat natuurlijk om het rentedifferentieel. De renteverschillen tonen aan dat de internationale verhoudingen ongewijzigd zijn.

Centrale banken kunnen naar eigen inzicht de geldhoeveelheid vergroten en — mits het volk niet het vertrouwen in de munt verliest — slechte leningen nationaliseren. Centrale banken verstrekken momenteel massale staatssteun, ook al staat het niet als zodanig op de voorpagina van de dagbladen. De nulrentes van centrale banken overal ter wereld hebben desastreuze economische gevolgen en leiden tot een ongewenste herverdeling van de welvaart.

In andere woorden, de grootste manipulatie is afkomstig van de centrale banken en heeft een domino-effect op alle effectenprijzen.

Ik zei afgelopen week dat de goudprijs moeite had om de $1.200-grens te doorbreken. Na in eerste instantie gedaald te zijn, onder andere door het Zwitserse goudreferendum, maakten goud en zilver een enorme comeback.

De goudkoers ging in één dag van $1.140/oz naar $1.210, een waanzinnige stijging van 6% in minder dan 24 uur. De stijging heeft echter niet doorgezet en vrijdag staan we weer onder de $1.200-grens.

Het is een reële mogelijkheid dat de goudprijs het jaar afsluit onder de $1.200 dollar.