Je kan echter niet een oneindig begrotingstekort financieren met een oneindige obligatie-uitgifte. De enige manier om een begrotingstekort vandaag te financieren is vanwege de tegenwoordige waarde van toekomstige belastingopbrengsten. Een groter tekort en een grotere obligatie-uitgifte betekent dus toekomstige bezuinigingen.

Laten we het volgende gedachte-experiment doen: laten we zeggen dat er een electriciteitsbedrijf bestaat, Electrica B.V., dat verantwoordelijk is voor de stroomvoorziening van New Amsterdam. De CEO van Electrica, de altijd-handige Donald Grump, is van plan om de zaak voor altijd te laten voortbestaan.

Maar Donald Grump heeft het geniale idee om de schuld op 1% van het bbp van de stad te houden. Zo lang New Amsterdam blijft groeien, kan Electrica B.V. een tekort hebben, zo lijkt het althans.

Wat is er mis met dit idee?

Simpel: Electrica B.V. moet nog steeds rente over de schuld betalen met het geld dat het van haar klanten verdient.

Nou zeggen sommigen dat zo lang de groei van New Amsterdam boven de jaarlijkse rentelast ligt, we zo goed als een "free lunch" hebben. Maar niks is verder van de waarheid: op een bepaald punt zal de grotere schuld tot hogere rentes leiden, en op dat punt zullen de marginale kosten van meer schuld de economische groei overtreffen.

Sterker nog, dit is in essentie wat er momenteel in de Verenigde Staten gaande lijkt te zijn. De 10-jaarse rente steeg sinds de december van 2.3% naar grofweg 3%. De meeste analisten denken te menen dat dit vanwege aantrekkende economische groei is. Echter hebben we vorige week laten zien dat de toename in de 10-jaar staatsrente niet het resultaat is van hogere inflatie(verwachtingen). En het mechanisme dat deze analisten in gedachte hebben achter de huidige rentestijging is, simplistisch gesteld, hogere groei = hogere inflatie = hogere langetermijnrente. Maar dat is dus zeker niet zo.

Wat is dan wel de reden dat de Amerikaanse staatsrente 70 basispunten steeg?

Simpel: de belastingverlaging leidt tot grotere begrotingstekorten en dus meer schuld. Echter lijken de rentelasten harder te zullen groeien dan de economie (dat is, de mogelijke belastingopbrengsten). En dus heeft Trump eigenhandig ervoor gezorgd dat rentes stijgen door zijn belastingverlaging zonder vermindering van de staatsuitgaven. “No free lunch” dus.

Op de zeer, zeer lange termijn is er per definitie geen tekort. De tegenwoordige waarde van de belastingopbrengsten tussen nu en het einde der tijden is gelijk aan de tegenwoordige waarde van de overheidsuitgaven tussen nu en het einde der tijden.

Laat nou net het probleem zijn dat de Fed, sinds de crisis van 2008, de gelukkige bezitter is van een groot deel van de lange-termijn Amerikaanse staatsschuld. Dat betekent dat de dollar momenteel gedekt wordt door obligaties die voor het moment minder waard zijn (de Fed kocht het merendeel van deze obligaties toen de rentestand lager was). De verminderde kredietwaardigheid van de Amerikaanse overheid zou, op den duur, moeten leiden tot een zwakkere munt. Maar in eerste instantie leiden hogere rentes alleen maar tot een recessie, waarna de dollar weer tot veilige haven gebombardeerd zal worden.

Het kan verkeren op kapitaalmarkten.