Ik schreef eerder in dit artikel dat “het enige dat de Fed kan doen is de Libor-rente volgen en dat betekent dat een renteverhoging eerder spoediger dan later zal gebeuren”. De verwachte renteverhoging van 15 maart werd uiteindelijk werkelijkheid.

Niet alleen dat, de Fed sprak de verwachting uit dit jaar nog tweemaal de rente te verhogen. Dat zou betekenen dat we aan het einde van het jaar op 1,25 – 1,50% staan, nog steeds een historisch laag niveau.

U weet het misschien niet, maar het bruto binnenlands product (bnp) wordt gemeten door middel van enquêtes. De bbp-cijfer zijn notoir onbetrouwbaar. Het is geen toeval dat het bbp, in bijna alle landen ter wereld, met een flinke vertraging gepubliceerd worden. En zelfs dan vinden er constant herzieningen van de oorspronkelijke publicatie plaats, zelfs tot na meer dan een jaar na de eerste publicatie.

Om gedurende het kwartaal een grove schatting van de bbp-groei te krijgen, zijn twee lokale Federal Reserves begonnen om prognoses te publiceren die zich real-time aanpassen op basis van de meest recente cijfers, zoals banengroei en de bestedingen. Zodra deze cijfers binnenkomen, kan er een “betere” prognose gemaakt worden, en wordt de bbp-schatting automatisch aangepast volgens de weging die het model aan het cijfer in de prognose toebedeelt. 

Een van de twee lokale Federal Reserve banken, de Atlanta Fed, voorspelt nu met hun GDPNow-model dat de bbp-groei voor het eerste kwartaal uitkomt op slechts 0.9%. Een groei van slechts 0,9% zou het slechtste kwartaal waarin de rente werd verhoogd sinds 1987 betekenen. Het model van de New York Fed, FRBNY Nowcast model, steeg echter naar een geschatte 3,2% bbp-groei voor het eerste kwartaal.

Vanwaar het verschil? En wie heeft er gelijk?

Het antwoord op die vraag luidt als volgt: het grote verschil ligt met name in hoe de modellen de data uit de bouwsector en de verkoop van lichte voertuigen.

Overigens is met name de verkoop van lichte voertuigen interessant. De autosector is een procyclische sector. Zodra de autosector slecht begint te draaien, duidt dat vaak op economische moeilijkheden. 

De reden is simpel: in steeds grotere mate hangt de aankoop van voertuigen af van de beschikbaarheid van krediet en financiering. Als er minder voertuigen worden verkocht, betekent dat in veel gevallen dat de duimschroeven op de kredietmarkt worden aangedraaid.

De Atlanta Fed, die een groei van slechts 0,9% als prognose aanhoudt, houdt wel rekening met de verkoop van voertuigen.

De waarheid is echter dat de Amerikaanse economie geen hogere rente aankan. En dat terwijl de rentes stijgen. Zowel de Fed funds rate (de rente op bankreserves), LIBOR (de rente tussen banken), als rentes op de kredietmarkt.

Wat is de ware reden dat rentes stijgen en dat de Fed besluit de rente te verhogen?

Dat alles heeft waarschijnlijk te maken met de stijgende inflatie. Die stijgt weer, sinds jaren. De consumentenprijsindex staat in de V.S. inmiddels op een groei van 2,8% (boven de 2%-target van de Fed), nadat deze index eerder in 2015 nog negatief was (dat is, prijsdeflatie). De consumentenprijsindex zonder voedsel en energie geniet echter de voorkeur van het rentecomité van de Fed, maar ook deze staat inmiddels boven de 2% (op 2,2% om precies te zijn).

De markt prijst momenteel nog twee renteverhogingen in voor dit jaar. Maar als marktrentes en de inflatie door blijven stijgen, kan het ook nog weleens harder gaan.

In Europa is het tegenovergestelde het geval. Met de verkiezingswinst van Rutte´s VVD, en in feite de status quo, daalde de Nederlandse staatsrente ten opzichte van die van Duitsland. Met lagere rentes, neemt het renteverschil met de Verenigde Staten echter alleen maar toe. Ook lijkt de economische groei af te zwakken in de V.S., wat tot een vlucht naar de dollar en Amerikaanse staatsschuld zou kunnen leiden.