We hebben allemaal in de schoolbanken geleerd dat inflatie wordt veroorzaakt door de relatieve toename van de  hoeveelheid geld ten opzichte van de aanwezige economische productie. We begrijpen dus dat wanneer de maatschappelijke geldhoeveelheid toeneemt en er geen hogere productie van het land tegenover staat, het gemiddeld prijspeil door de toegenomen vraag naar goederen zal stijgen. Logisch gevolg daarvan is dan dat door hoge inflatie het vertrouwen in deze specifieke valuta zal afnemen waardoor de betreffende centrale bankengedwongen wordt om de rentetarieven verhogen om de zogenoemde geldcreatie te ontmoedigen. De laatste maanden maakten beleggers wereldwijd zich met name zorgen om de inflatiedruk. Immers wordt verwacht dat centrale banken commerciële banken blijven aansporen om meer geld uit te lenen met als doel de wereldwijde economische groei een impuls te geven. Er wordt verwacht dat als gevolg hiervan de inflatie de komende 5 jaar tot meer dan 4% per jaar zal stijgen. Toch lijkt het er steeds meer op dat precies het tegenovergestelde op dit moment gebeurt.

Afgelopen week werd bekend dat de inflatie in de eurozone in oktober flink gedaald is tot 0,7%, het laagste punt in vier jaar tijd. Dit terwijl de inflatie in september nog 1,1% telde. Deze daling was niet alleen het resultaat van de dalende energieprijzen en de tragere stijging van prijzen van voeding, alcohol en tabak. Ook de stijging van de euro tegenover de dollar speelt daarin een grote rol. Met de huidige koers van $1,38 worden immers de ingevoerde producten goedkoper. Daar komt bij dat de werkloosheidsgraad nog steeds boven een zorgwekkende 12% uit komt en Europa zich reeds in de langste recessie sinds 1999 waant.  
In eerste instantie lijkt dit positief, immers wordt uw spaargeld op korte termijn meer waard. Echter, daar waar een hoge inflatie zeer schadelijk is voor onze economie kan een daling van inflatie doordat prijzen minder hard stijgen wellicht nog schadelijker zijn. Dit is immers het gevolg van vraaguitval in de economie als geheel, doordat mensen liever cash aan houden en uitgaven massaal uitstellen. Het resultaat hiervan zal vernietigend zijn voor een binnenlandse economie omdat hierdoor de binnenlandse consumentenbestedingen aanzienlijk zullen dalen. Et voilà; risico’s op een deflatiespiraal; een ‘haasje over’ van dalende prijzen en dalende inkomens staan vervolgens onomkeerbaar op het programma. Gevolg hiervan is dat de omzet van bedrijven verder terug zal lopen en dat de reële rente stijgt.

Daar komt tevens bij dat nationale schulden nominaal afgelost moeten worden en als de schuld meer waard wordt zakt onze hele economie verder en verder in een zware recessie. Vergelijkingen naar de Grote Depressie en de deflatie in Japan in de jaren ‘80 is een schot voor open doel die we nu  zullen laten voor wat het is. Wel kunnen we met zekerheid zeggen dat de combinatie van erg lage inflatie en hoge werkeloosheid de druk op de ECB aanzienlijk verhoogd om volgende week, tijdens hun maandelijkse vergadering, in te grijpen en de Europese economie meer zuurstof te geven. Verlaging van de basisrente van 0,5% naar 0,25% kan hierbij de belangrijkste troef zijn. Helaas weten we allemaal dat de ECB tot de meest passieve centrale banken ter wereld behoort waardoor we niet raar op moeten kijken als Draghi ‘slechts’ de euro vooral omlaag zal proberen te praten. Welk ‘Konijn’ hij deze keer uit de hoge hoed tovert, het zal hoe dan ook een negatieve impact op de financiële markten hebben doordat andere landen tevens zullen proberen om hun munt te devalueren wat vervolgens in een valutaoorlog zal resulteren.

Immers lijken centrale banken zich tegenwoordig meer bezig te houden met het beleid van andere centrale banken dan met hun eigen beleid. Ondanks dat de Fed zelf dagelijks lijkt te bakkeleien over het wel of niet stopzetten van QE3, hangt het herstel van de wereldwijde economie volgens de VS voornamelijk af van de eurozone. De sleutel voor verbetering ligt volgens de Amerikanen bij het aanjagen van de ingezakte economie in de eurozone. Zorgen gaan vooral uit naar de recessie en het teruglopen van de binnenlandse consumentenbestedingen. Ze eisen dat de ECB met sterkere maatregelen komt dan de eerdere verlaging van het rentetarief naar 0,5%. Logisch ook, want hoe kan het dat de geldhoeveelheid in Europa wel toeneemt, de bankkredieten nog steeds stagneren. Banken kunnen inmiddels goedkoper lenen maar in plaats van dit door te berekenen aan burgers en bedrijven wordt dit geld voornamelijk gebruikt om de eerdere duurdere bankinjecties van de ECB af te lossen. Deze problematiek zal de particuliere beleggers vooral aansporen om minder risico te nemen en het eigen vermogen te willen beschermen tegen de risico's van het financiële systeem waarin goud een belangrijke rol speelt.

Het aanhouden van cash is helaas niet alleen een probleem van Europese bodem. Aan de andere kant van de oceaan gaat de grote rotatie van obligaties naar aandelen onverminderd door. Met $ 45,5 miljard was er in oktober sprake van de op vijf na hoogste instroom in aandelen sinds 2000. De instroom gaat ten koste van obligatiefondsen. Beleggers zijn in het vooruitzicht van een eventuele afbouw van QE3 van de Amerikaanse centrale bank massaal begonnen met het verkopen van obligaties. De reden is dat zij vrezen voor stijgende rente. Vreemd eigenlijk omdat inmiddels wel gebleken is dat de inflatie juist daalt en dat de Fed hierdoor de ‘tapering’ voorlopig wel op haar buik kan schrijven omdat de huizenmarkt te zwak is en de reële werkloosheidspercentage nog steeds veel te hoog is. Wat hierbij zeer zorgwekkend is dat uit onderzoek van Morningstar is gebleken dat de rijke Amerikanen op dit moment steeds meer cash aanhouden omdat ook zij verwachten dat we aan de vooravond van deflatie staan.

Hierdoor is het ook niet geheel verwonderlijk dat tevens veel grote institutionele beleggers zijn begonnen om hun exposure naar de VS te verlagen. Immers keert de discussie om het schuldenplafond in januari gewoon weer terug waardoor de angst voor een faillissement van de VS blijft bestaan. Met name beleggers in kortlopend papier kunnen bij een technisch bankroet van ’s werelds grootste economie aan het kortste eind trekken. Immers hebben veel Amerikanen een deel van zijn spaarcenten of pensioen in gelmarktfondsen gestoken die zich uitsluitend richten op Amerikaans schuldpapier met een korte looptijd. De reden hiervoor is dat deze beleggingen worden gezien als veilig omdat ze makkelijk kunnen worden verkocht als er iets gebeurt.

Dat er op de goudmarkt sinds het begin van dit jaar onverklaarbare dingen gebeuren is bekend. Enerzijds denkt men dat de goudprijzen gemanipuleerd worden en anderzijds verwachten sommigen dat de goudprijzen ook niet verder zullen stijgen en dat de behoefte naar goud steeds meer zal afnemen. De ontwikkelingen op de beurzen vandaag laten een duidelijk ander beeld zien. De angst op een run uit geldmarktfondsen ondersteunt het beeld dat steeds meer beleggingsspecialisten zich grote zorgen maken over de negatieve impact van de grote liquiditeit in de markten. Ook moeten we de centrale banken niet vergeten. Al drie jaar op rij verbreken zij ieder opkooprecord en hebben inmiddels al 20% van de wereldwijde fysiek goudvoorraad in hun bezit. Deze hoeveelheden werden voor het laatst aangehouden toen er nog sprake was van een goudstandaard. Iedereen heeft zo zijn mening over de ontwikkelingen van het edelmetaal. Wij zijn echter van mening dat als de centrale banken inmiddels hun goudposities al met 20% verhoogd hebben, wij als particuliere belegger vooral goed moeten blijven opletten. Immers, zullen de korstondige marktbewegingen in de edelmetaalprijzen geen stand kunnen houden als zich daadwerkelijk een wereldwijde valutacrisis aandient. Beleggers zullen steeds meer op zoek gaan naar diversificatie van de internationale reserves waarbij het beleggen in goud een belangrijke rol kan innemen. Waarbij onzekerheid over de waardevastheid van de Europese en Amerikaanse staatsobligaties en spreiding van valutarisico’s van de euro en de dollar de drijfveren zullen zijn.