Het lijkt onvermijdelijk dat de wereldeconomie zwak zal blijven presteren zolang er geen geloofwaardige, duurzame oplossing voor de crisis in de eurozone in zicht is. De eurozone is goed voor ongeveer een vijfde van de mondiale economie waardoor de crisis ook automatisch negatieve gevolgen heeft voor de wereldhandel. Analisten verwachten dat de ECB nieuwe LTRO’s (long term refinancing operations) voor drie jaar zal uitschrijven, gezien de leiders van de eurozone blijven aarzelen om koers te zetten naar een fiscale unie die de zogenaamde fundamentele tekortkomingen van de eurozone zou corrigeren.

De manipulatie van de Libor tarieven (gemiddeld dagelijks rente tarief waartegen een groot aantal internationale banken in London leningen aan elkaar verschaft) is zeer verontrustend en schadelijk voor het vertouwen in het gehele financiële systeem. Eerder kreeg de Britse bank Barclays al een boete opgelegd vanwege het manipuleren van de Libor en het Europese equivalent Euribor. Het vermoeden bestaat dat handelaren van Barclays de aanjagers zijn geweest van een groepje banken dat bestaat uit Crédit Agricole, HSBC, Deutsche Bank and Société Générale.

Ondertussen doet de Amerikaanse economie ook duidelijk een flinke stap terug. De macrocijfers die afgelopen week werden gepubliceerd, zijn stuk voor stuk lager dan de oorspronkelijke verwachtingen. Zo zijn er vorige maand meer werkloosheidsuitkeringen aangevraagd en blijken de verkopen van bestaande woningen in juni met 5% te zijn gedaald in plaats van met de verwachte 2% te zijn gestegen.

Uit onderzoek van Bloomberg blijkt verder dat het vertrouwen van de consumenten in Amerika in een half jaar tijd niet zo zwak is geweest. De lonen stijgen nauwelijks in de VS, de huizenmarkt wil niet aantrekken en met een hoge werkloosheid van ruim 8% is de kans groot dat de consumentenbestedingen verder zullen inzakken omdat consumenten moeilijker toegang krijgen tot kredieten. Voor veel bedrijven is dat een reden om hun investeringsplannen in de ijskast te zetten. Dat alles maakt de Amerikaanse economie gevoeliger voor een mondiale economische vertraging.

Ook ontstaan er steeds meer zorgen over het zogeheten begrotingsravijn (‘fiscal cliff’). Het Congres moet voor het einde van het jaar nieuwe afspraken maken over de Amerikaanse begroting en de hoogte van het schuldenplafond van ruim 15.700 miljard dollars. Gebeurt dit niet, dan zullen automatisch belastingverhogingen en bezuinigingen in werking treden. Vanwege de aanstaande presidentsverkiezingen wordt er verwacht dat het probleem niet op tijd opgelost wordt. De Amerikaanse schuld is in de afgelopen 20 jaar met meer dan 350% opgelopen. Minder overheidsuitgaven en een lagere koopkracht voor de burger betekenen dat de bestedingen in de VS volgend jaar naar verwachting met 600 miljard à 720 miljard dollar dalen. In dat geval gaat de economie vrijwel zeker onderuit.

Ondanks een terugval in het herstel van de Amerikaanse economie zal de Federal Reserve voorlopig geen extra stimuleringsmaatregelen nemen. Alleen een verdere stijging van de werkeloosheid zal de Federal Reserve bewegen tot extra stimuleringsmaatregelen. Volgens Reuters zien analisten inmiddels een kans van 50% dat de Fed nog voor het einde van het jaar een nieuwe stimuleringsronde aankondigt.

Al tijdens de toespraak van Fed- voorzitter B. Bernanke afgelopen week, steeg de koers van de dollar ten opzicht van andere veel verhandelde valuta omdat de dreiging van nieuwe dollars werd weggenomen en daalde de euro naar $1,2267. Ook goud beleefde hierdoor een terugval naar $1571,93.

Hoe komt het dan toch dat de zwakke dollar toch als sterkere valuta in vergelijking met de euro (en andere valuta) uit de bus komt en wat zegt dat over goud?
Een van de redenen is dat de ECB een veel ruimer beleid heeft gevoerd dan verwacht. Vooral de LTRO’s zorgden voor een grote toename aan liquiditeiten. De Fed daarentegen probeert nog - tegen alle verwachtingen in - zo lang mogelijk uit te stellen om de geldpers weer aan te zetten. Een sterkere dollar zal op de lange termijn geen gunstige ontwikkeling zijn voor de Amerikanen doordat ze hierdoor een zwakkere exportpositie krijgen. Maar vooral het grote begrotingstekort en hoge Amerikaanse overheidschuld zullen ervoor zorgen dat de dollar op lange termijn weer zwakker wordt. Voor goud worden de fundamenten hierdoor op lange termijn nog sterker. Volgens onderzoek van de Erste Group kunnen we een goudkoers nog steeds een koers van $2000 verwachten dit jaar.

Toch is volgens het IMF de dollar met 61,7% nog steeds de grootste valuta in de mondiale reserve (ten opzichte van euro met 25,7%). Goud en andere valuta’s volgen met de laatste 12,6%. Analisten verwachten dat dit scenario enorm kan veranderen als er gelet wordt in welk hoog tempo en hoeveelheden grote centrale banken op dit moment goud aankopen. Vooral landen als Mexico, China, Rusland, Japan en India houden steeds meer eigen valuta’s en fysiek goud aan om onder de invloed van de dollar uit te komen. Alleen China heeft afgelopen jaar al meer dan 20 “Currency swaps” met o.a. Australië uitgevoerd om op grote schaal eigen dollarreserves af te bouwen. De 5 BRICS landen (goed voor 28% van de wereldwijde economie) hebben actie ondernomen door een BRICS bank op te richten die vooral de handel in locale valuta stimuleert. Maar ook Afrika heeft concrete stappen ondernomen om de dollar als favoriete valuta te mijden. De Standard Bank (grootste Afrikaanse bank) verwacht dat handelsvolumes in 2015 voor meer dan 100 miljard (USD) in Chinese Renminbi zal plaatsvinden.

Uit onderzoek onder 54 grote banken is gebleken dat 71% heeft aangegeven dat goud door de eurocrisis juist alleen maar aantrekkelijker is geworden. In 2011 is er net zo veel goud aangekocht zoals dat voor het laatst in 1964 gebeurde: ruim 455 ton goud aangekocht, in vergelijking met 77 ton in 2010. Opvallend is dat vooral de opkomende markten grote goud kopers zijn omdat zij op dit moment de laagste percentages van de totale bank reserves in baargoud aanhouden en een grote inhaalslag maken.