Eb en vloed worden veroorzaakt door de aantrekkingskracht van de Maan op de Aarde: die kracht is voldoende sterk om oceaanwaters in beweging te brengen; aan de ene kant van de Aarde is er dan sprake van vloed en daardoor aan de andere van eb.

Gelukkig zal die eb-en-vloed-cyclus tot het einde der tijden blijven bestaan. Het is echter maar zeer de vraag of dat ook voor de monetaire eb en vloed geldt. De uitkomsten van de vergaderingen van de Fed en de Japanse centrale bank van deze week zijn goede voorbeelden.

Het rentecomité van de Fed heeft besloten de rente niet  te verhogen.  Ondanks het feit dat de bank spreekt van toegenomen noodzaak de rente te verhogen, dat Yellen ‘best tevreden’  is met hoe het gaat met de Amerikaanse economie en dat de o zo belangrijke arbeidsmarkt aantrekt, besloot de bank geld lenen niet duurder te maken.

De reden? Omdat er volgens de Fed nog ruimte is voor een verdere verbetering op de arbeidsmarkt. Als dat het criterium wordt, dan zal de rente nooit worden verhoogd, immers er is altijd wel ruimte voor verbetering!

Mijn favoriete verklaring  voor waarom de Fed de rente niet heeft verhoogd, is echter het volgende. De bank gaf aan door de rente laag te houden straks daadkrachtig te kunnen optreden als de inflatie sterk gaat stijgen. Dit is veelzeggend. Iedere centrale bankier weet dat je hoge inflatie beter kunt voorkomen dan aanpakken als die eenmaal een feit is. De kosten van dat laatste zijn vele malen hoger dan de kosten van het voorkomen van de inflatie-ellende. Voorkomen is beter dan genezen zeg maar. Wat de Fed echter eerder deze week aangaf komt neer op stellen dat genezen beter is dan voorkomen.

Dit betekent dat de kans op normalisatie van het monetaire beleid de komende jaren zeer klein is. Er is namelijk veel voor te zeggen dat de Amerikaanse economie nogal wat tegenwind zal krijgen in 2017 en 2018. Als je de rente nu niet verhoogt terwijl je ‘best tevreden’ bent over economische ontwikkelingen, dan ga je als Fed dat later zeker niet of nauwelijks doen.

Maar zelfs áls de Fed de rente gaat verhogen tussen nu en 2019, dan nog blijft de fed funds ver onder de niveaus van voor de crisis. 3 Procent rente na een serie renteverhogingen is wat de Fed ziet voor 2019.  Het zou mij niet verbazen als de Fed, na enkele renteverhogingen, geld lenen vrij snel weer goedkoper gaat maken in de VS.

Terwijl de leden van het rentecomité van de Fed onderweg waren naar Washington D.C. , vergaderde het bestuur van de Japanse centrale bank. Dat besloot onder meer om de inflatiedoelstelling van 2 procent te laten vallen! In de persverklaring valt te lezen dat

‘The Bank will continue expanding the monetary base until the year-on-year rate of increase in the observed CPI (all items less fresh food) exceeds the price stability target of 2 percent and stays above the target in a stable manner.’

Ofwel: de bank blijft als bezetene geld drukken net zo lang totdat de inflatie boven de doelstelling van 2 procent uitkomt én daar, naar het oordeel van de bank zelf, zal blijven. Hiermee is de Japanse centrale bank de eerste belangrijke centrale bank die officieel aangeeft dat na te streven wat in mijn ogen ook de ECB en de Fed nastreven maar dat nooit zullen toegeven, namelijk een jaarlijkse inflatie van boven hun doelstelling. Opmerkelijk was ook dat het besluit de inflatiedoelstelling te laten vallen, bijna unaniem is genomen, namelijk met 8 stemmen voor en slechts één stem tegen.

In het meest gunstige geval zal de monetaire vloed, lees een serie renteverhogingen,  dus veel minder sterk zijn voortaan, terwijl de eb juist prominenter aanwezig zal zijn: renteverhogingen zullen de rentes niet naar voorgaande toppen brengen en renteverlagingen brengen de rentes steeds weer op nieuwe dieptepunten.

Zou de Maan verdwijnen, dan zouden er geen eb en vloed zijn op de Aarde, wat rampzalige gevolgen zou hebben. De monetaire Maan lijkt te verdwijnen. De kans is groot dat ook dat, in monetair opzicht, rampzalige gevolgen zal hebben.