Omgekeerde rentecurve in de VS
1 april 2022
Het is 16 juli 2003 als Alan Greenspan, de toenmalige voorzitter van de Fed, de Amerikaanse Senaat binnenkomt voor zijn halfjaarlijkse verslag over monetair beleid aan de senatoren. In zijn praatje zei hij onder meer “graag een situatie mee te willen maken waarin overheidsuitgaven niet zouden stijgen, de economie zou groeien en belastingverlagingen mogelijk waren zonder dat die tot een begrotingstekort te leiden.” Op dat moment greep een zichtbaar geïrriteerde senator naar de microfoon: “En ik zou graag in een wereld willen leven waarin Julia Roberts me zou bellen voor een afspraak, maar dat is niet echt waarschijnlijk”, galmde het door de Senaat.
Greenspan
Aan dat hilarische voorval moet ik tegenwoordig denken. Jerome Powell, de huidige topman van de Fed, zei onlangs in de persconferentie na de vergadering waarin de bank besloot de rente te verhogen, dat de verkrapping van het beleid niet zal leiden tot een recessie. De groei zal dit jaar uitkomen op 2,8 procent, de werkloosheid blijft historisch laag en de inflatie zal ook dalen de komende jaren, van 4,3 procent dit jaar naar 2,7 procent volgend jaar en 2,3 procent in 2024.
Net als de gewenste mix van Greenspan destijds, is ook deze ideale combi die Powell ziet ontstaan, volgens velen zeer onwaarschijnlijk. Beleggers kijken met een schuin oog naar de Amerikaanse rentecurve. Die verloopt behoorlijk horizontaal en dreigt om te keren. Vooral het verschil tussen de rente op tienjarige en tweejarige staatsobligaties krijgt veel aandacht. Omdat elke recessie die zich voordeed in afgelopen decennia, werd voorafgegaan door een negatief verschil tussen die twee rentes, wordt dat verschil als een soort barometer gezien voor wat er komen gaat over circa 1 á 1,5 jaar.
Effect op consumentenvertrouwen
Dat verschil daalt al enige tijd en is inmiddels niet ver van 0 te vinden. Als de Fed doorzet met de plannen de officiële rente dit jaar nog eens 6 keer op te krikken, dan is de enige manier waarop die omgekeerde rentecurve voorkomen kan worden als de tienjarige rente hard stijgt de komende tijd. Ofwel: een omgekeerde rentecurve lijkt een kwestie van wanneer en niet een kwestie van óf dat gaat gebeuren. Met andere woorden: een recessie is op komst.
Ik verwacht dat de economische groei in 2023 en 2024 eerder lager dan hoger zal uitvallen dan wat onder meer de Fed nu voorspelt. Enerzijds omdat een groot deel van de economische groei van dit jaar nog steeds het inhaaleffect is van de coronarecessie. Dat deel van de groei is per definitie eindig en verdwijnt volgend jaar.
Een recessie in 2023 is echter geen uitgemaakte zaak, ook als de genoemde rentecurve zich omkeert. Het naijleffect na de coronapandemie kan sterk genoeg zijn de groei in 2023 nog steeds significant op te stuwen. Het vertraagde effect van noodgedwongen besparingen, als gevolg van lockdowns en financiële steun, die uitgegeven gaan worden, speelt ook nog wel een tijdje een belangrijke rol.
Natuurlijk, door de hoge inflatie gaat een deel van dat geld op aan de energierekening maar niet alles wordt daarvoor gebruikt. En ik zie de inflatie later dit jaar en in 2023 wel degelijk dalen van de huidige hoge niveaus (die zie ik overigens níet naar het prepandemie niveau terugkeren, lang niet, en komende jaren tussen 2 en 4 procent uitkomen), iets wat de leed deels kan verzachten, al was het maar via een gunstig effect op het consumentenvertrouwen tegen die tijd.
Het zal niet verbazen
Het argument dat renteverhogingen van de Fed doorgaans voor een recessie zorgen, is een valide historische feit. Maar we moeten niet vergeten dat de Fed inmiddels een gedaanteverwisseling heeft ondergaan. Het is niet meer die centrale bank die de rente te veel verhoogt. Natuurlijk, de plannen voor dit en volgend jaar, namelijk nog eens 9 keer rente verhogen, klinken heel stoer maar zijn dat niet, zoals ik eerder hier besproken heb. Bovendien: anno 2022 geldt dat een beetje tegenslag op economisch front voor centrale bankiers voldoende reden is de plannen met betrekking tot renteverhogingen in de ijskast te zetten. Als de inflatie in een later stadium inderdaad begint te zakken, zal dat een extra argument zijn de monetaire soep niet zo heet te eten als dat die wordt opgediend.
Het zou mij niet verbazen als de Amerikaanse rentecurve de komende tijd omkeert. Maar ik vraag me ten zeerste af of dat een recessie in 2023 zal opleveren. Een periode van economische krimp zie ik zelf in een later stadium optreden. Recessie of niet, de inflatie zal mijns inziens de komende jaren eerder te hoog dan te laag uitvallen.