De term momentumbelegger spreekt boekdelen. Deze belegger richt zich op 'momentum', en koopt als prijzen stijgen en verkoopt als prijzen dalen. Het idee is om als een surfer mee te liften op de golf. Een momentumbelegger belegt op basis van de 'greater fool'-theory. Het deert hem niets als hij belegt in een zwaar overgewaardeerde markt (een bubbel), zo lang hij denkt dat de bubbel nog zal voortduren.

Nu maken momentumbeleggers vaak weinig rendement. En vaak is een momentumbelegger ook enkel momentumbelegger omdat hij of zij niet de emotionele baggage heeft om tegen de stroming in te zwemmen.

Kortom, er zullen vast momentumbeleggers zijn die deze stijl van beleggen tot kunst hebben verheven. Maar een groot deel van de beleggers valt helaas onbedoeld in deze categorie.

De momentumbelegger ziet zelden een goed moment om in te stappen wanneer koersen dalen. "Ik denk dat de koers nog verder daalt, ik wacht nog", wanneer de markten hard dalen. Of: "Ik wacht tot de prijzen stijgen".  Een groot deel van deze beleggers weigert daarmee pertinent om te kopen wanneer prijzen laag zijn, wat vaak slecht voor hun rendement over langere tijd is.

Als u zich wel eens betrapt op één van bovenstaande uitspraken, dan kan het zomaar zijn dat u onbewust een momentumbelegger bent. En momentumbeleggen is een kunst.

De 'chartreader'

Ik geef het toe. Ik beging vroeger een grove fout. Ik dacht bij 'technische analyse' louter aan de bestudering van prijsgrafieken. Maar technische analyse is meer dan dat. Ik raakte genezen toen ik het boek 'Turning Points' van Ruurt Hazewinkel, oprichter van Optimix, las. Daarin gaf Hazewinkel de enige logische definitie van technische analyse, namelijk 'het bestuderen van alle markt-gerelateerde factoren'.

Kortom, als u (tijdelijk) niet in een aandeel belegt omdat de aandelenmarkt 'duur' is, heeft u een beleggingsbeslissing genomen op basis van technische analyse.

Dit is de reden dat een 'technische belegger' geen type kan zijn: technische analyse is te breed en te algemeen.

Wel kunnen we de 'chartreader', iemand die louter gebruik maakt van technische analyse, als type onderscheiden.

Natuurlijk raadpleegt iedere belegger wel een koersgrafiek. Maar een beslissing baseren op het ontleden van 'koerspatronen' en het tekenen van lijnen is andere koek. En dat is precies wat de 'chartreader' doet. Hij probeert patronen en trends te ontdekken om zo toekomstige koersbewegingen te voorzien.

Ik ben nooit fan van 'chart reading' geweest, en de vele technische analyses in de financiële kranten werken — als iemand de moeite zou nemen om alle voorspellingen te bewaren — vooral op de lachspieren. Ik wacht nog altijd op iemand die een constant rendement behaalt met technische analyse, zonder zo nu en dan volledig bankroet te gaan. Ondertussen is een groot deel van de beleggingsanalyses die u leest in de krant gebaseerd op 'chart reading'.

Mochten dubbele hoofd-en-schouderpatronen, drievoudige bodems en 'steunniveau's' — oftewel een grafiekenfetisj — uw ding zijn, dan bent u een 'chartreader'. De vraag is of een chartreader over langere tijd goede rendementen kan behalen — ik ben sceptisch.

De 'waardebelegger'

Warren Buffett is wellicht de bekendste waardebelegger ooit. Een waardebelegger doet twee dingen: (1) de fundamentele waarde van een belegging inschatten en (2) de belegging alleen kopen wanneer de prijs ervan flink onder de geschatte fundamentele waarde zit (een veiligheidsmarge).

Hij houdt zich ver weg van 'timen' (iets wat de momentumbelegger impliciet wel doet). Waardebeleggen is daarom in veel gevallen alleen weggelegd voor beleggers die voor de lange termijn beleggen, zeker niet voor de korte termijn. Een daghandelaar kan per definitie geen waardebelegger zijn.

Pas wel op: sommige beleggers menen waardebeleggers te zijn, maar doen niets anders dan de markt volgen. Neem het SNS Nederlands Aandelenfonds. Zij menen te beleggen op basis van bovenstaande principes, maar in feite kopen zij bijna alle Nederlandse aandelen, ongeacht de koers. Zij waren daarom juist een 'indexknuffelaar' (een fonds dat grotendeels de algemene index volgt), die duurder is dan een echte index.

In principe is een waardebelegger geïnteresseerd in alle ondergewaardeerde ('goedkope') beleggingen ongeacht beleggingsklasse.

De 'gold bug'

De 'gold bug' belegt alleen in goud. Vaak heeft deze type belegger een pessimistisch wereldbeeld. De wereld is verdoemd, en goud oppotten is het enige dat rest, naast het treffen van eventuele voorbereidingen op de dag des oordeels.

Deze goudbeleggers zijn vaak zo wantrouwig dat zij geen partij ter wereld vertrouwen om hun goud op te slaan. Zij begraven hun goud in de tuin of leggen het onder het matras, met soms alle gevolgen van dien. Zij zeggen niet langer naar 'de goudprijs' te kijken, omdat goud van enorme waarde zal zijn

De term 'gold bug' verwijst niet naar beleggers die hun vraagtekens zetten bij de huidige schuldenlast in de wereld en de staat van het wereldwijde bancaire stelsel. 'Gold bugs' zijn beleggers die, wat er ook gebeurt of verandert, menen dat de wereldwijde economie en samenleving onverminderd op ramkoers liggen.

De term 'gold bug' was vroeger voor deze groep beleggers weggelegd. Ik heb eerder anderen bekritiseerd om het gebruik van de term 'gold bug' voor iedere goudbelegger. Tegenwoordig wordt iedere belegger in goud weggezet als 'gold bug', terwijl het woord 'bug' (insect) een negatieve bijbetekenis heeft voor veel mensen.

Goudbeleggers wegzetten als 'gold bugs' is een manier om een voor velen welkom debat over goud vroegtijdig in de kiem te smoren. Een echte 'gold bug' is niettemin iets anders, en niet slechts een synoniem voor goudbelegger.

De vier typen en beleggen in goud

Het is duidelijk welke beleggers er momenteel in goud beleggen. De momentumbeleggers haken af. Zij verlangen stijgende prijzen, en lopen daarmee het risico de boot te missen, of tenminste een groot deel van het potentieel rendement.

De chartreader is ook bijzonder negatief over de goudmarkt. Bijna alle 'technische indicatoren' en alle 'moving averages' (voortschrijdende gemiddelden) staan op rood.

De waardebelegger zou warme belangstelling moeten hebben. Goud kopen is vanzelfsprekend voor hem, want goud is ondergewaardeerd en impopulair.

De 'gold bug' is een inkoppertje: die koopt altijd goud, ongeacht wat er gebeurt.

Het is prima mogelijk dat ik sommige typen beleggers links heb laten leggen. Wellicht een idee voor de volgende serie?