De edelmetalen kregen het deze week hard te verduren. De zilverprijs sloot donderdag 5% lager in dollartermen, terwijl ook de goudprijs onder de $1,200 dollar per troy ounce dook. Vandaag daalden de prijzen van goud en zilver verder.

Vanwaar deze daling? Het rentecomité van de Federal Reserve kondigde afgelopen week aan QE3 volledig af te bouwen. Edelmetaalprijzen daalden, terwijl de waarde van de dollar juist sterk toenam: om die reden daalden de goud- en zilverkoers veel harder in dollars dan euro’s.

Is dit het moment om in paniek te raken of (bij) te kopen?

U kent wellicht mijn mening. Ik zou bijkopen. Sterker nog, ik koop bij. Maar wellicht heeft u deze week de uitspraken van de — voor velen — bekendste centrale bankier ooit over dat ‘barbaarse overblijfsel’ (volgens Keynes) nog niet gehoord.

Over wie heb ik het?

Alan Greenspan. Voormalig voorzitter van de Federal Reserve. Ooit afgebeeld op de voorkant van Time Magazine als ‘Mr. Dollar’ en geroemd om zijn leiderschap (valt over te twisten). Nu is hij met pensioen en — wellicht — eerlijker dan ooit.

Greenspan: “Koop goud”

Greenspan begon zijn relaas met een aantal — voor een centrale bankier — gewaagde uitspraken. Zo stelde hij een aantal uur na de bekendmaking van het einde van QE3, dat het opkoopprogramma weinig voor de reële economie heeft betekend.

Dat was niet alles. Zo ging hij verder: “Ik denk niet dat het mogelijk is dat de Fed haar ‘goedkoop geld’-beleid op een probleemloze wijze kan terugdraaien”. In andere woorden, Greenspan verwacht net als ons dat er structurele problemen aan de oppervlakte komen nu de Fed het QE-programma gestopt heeft of nadat het de rente verhoogt.

Goud goede plek om geld te stoppen

“Toen er alleen maar gehint werd op hogere rentes ging de volatiliteit in de markten al door het dak. Daarom is er geen reden om te veronderstellen dat een daadwerkelijke renteverhoging enig ander effect zal hebben”, zei de tot ‘maestro van de Amerikaanse economie’ gebombardeerde bankier.

Om die reden meent Greenspan dat de Federal Reserve in de hoek is gedreven. Zodra het rentes verhoogt, zullen financiële markten zwaar geraakt worden.

Zijn mening is daarom helder: “Koop goud”.

“Goud is een goede plek om geld te stoppen deze dagen,” zo doceert Greenspan, “gegeven zijn waarde als valuta gevrijwaard van overheidsbeleid”. Het had zomaar een uitspraak van ons kunnen zijn.

Niet de enige centrale bankier die goud koopt

Alan Greenspan is niet de enige centrale bankier die in goud gelooft.

Ook Richard Fisher — voorzitter van de Federal Reserve in Dallas en voormalig bestuurslid van het rentecomité — belegt in goud. Hij houdt meer dan $1 miljoen dollar aan goud aan (exacte bedrag onbekend). Ook heeft Fisher fysiek platina.

Waarom?

Dat heeft Fisher nooit verteld. We weten niet eens hoe groot de totale goudpositie van Fisher ten opzichte van zijn totale beleggingsportefeuille ($21 miljoen) bedraagt. Vijf procent? Tien procent? Twintig procent? En is de belegging in goud louter diversificatie of voorziet Fisher inflatie?

Hoe de Fed de wereldwijde economie vernietigt

De afgelopen jaren is de Fed begonnen aan een ongekend monetair experiment.

Men is begonnen aan de nationalisering van de langetermijnrente.

Traditiegetrouw concentreren centrale banken zich op de kortetermijnrente. Door kortlopend schuldpapier te kopen, laat men de bepaling van de langetermijnrente in grotere mate over aan de markt.

Zo is de omvang van de ECB-balans sterk afgenomen de afgelopen jaren, omdat de ECB eenvoudigweg het kortlopende schuldpapier tot de vervaldag aanhield en daarna niet verving met nieuw kortlopend schuldpapier. De ECB-balans kromp.

De Fed koopt echter langlopend schuldpapier: een essentieel verschil.

Fed helpt obligatiemarkt om zeep

Schrik niet. De Fed bezit inmiddels meer dan 50% van de Amerikaanse staatsobligaties met een looptijd tussen de 10 en 15 jaar. Deze obligaties blijven daarom in tegenstelling tot de ECB de komende 10 tot 15 jaar op de Fed-balans staan — mits de Fed ze niet verkoopt.

De Fed is dus haar QE-opkoopprogramma absoluut niet aan het terugdraaien. De balans van de centrale bank zal niet zondermeer krimpen, zoals bij de ECB dat wel het geval was.

Grafiek 1: De omvang van de ECB-balans is afgenomen de afgelopen jaren; die van de Federal Reserve is echter flink toegenomen en zal niet zondermeer krimpen zoals bij de ECB het geval was.

Terugdraaien zou betekenen dat de Federal Reserve obligaties moet verkopen. Dit zou echter desastreuze gevolgen voor de rente op de Amerikaanse staatsschuld hebben.

Niet alleen dat, nóg een QE-programma zou betekenen dat de Federal Reserve een nog groter deel van de uitstaande obligaties moet opkopen. De macht van de Federal Reserve is dus duidelijk gelimiteerd. Er zijn twee uitwegen: (1) de Amerikaanse staat moet het begrotingstekort nog verder laten oplopen, of (2) de Fed moet andere activa dan Amerikaans staatspapier op de balans parkeren.

Liquiditeit Amerikaans staatspapier van levensbelang

De tienjarige staatsobligatie wordt door veel partijen gebruikt om de rente te hedgen en als borgstelling voor ‘futures’ (termijncontracten).

Voorbeeld: een hedgefonds wil dezelfde dag $100 miljoen dollar lenen om te speculeren. Zij geven dan hun Amerikaans staatspapier op als onderpand voor de lening.

Ook pensioenfondsen hebben te maken met beperkingen die stellen dat een bepaald percentage van het vermogen in staatsobligaties belegd moet worden. Deze worden — met alle gevolgen van dien — gedwongen om in steeds riskantere staatsobligaties te beleggen.

Daarnaast ‘koppelen’ veel landen hun munt aan de dollar. Zij moeten Amerikaans staatspapier kopen om de eigen koers ten aanzien van de dollar binnen de vastgestelde bandbreedte te houden.

Dit zijn enkele voorbeelden die tonen waarom een hoge liquiditeit van Amerikaans staatspapier van levensbelang is voor de werking van het financiële systeem.

Greenspan heeft het daarom bij het rechte eind. De Federal Reserve kan dit wanbeleid niet zonder pijn terugdraaien. Zodra men de balans inkrimpt, zullen rentes stijgen en zal de economie opnieuw in een recessie vervallen.

Profiteer van uitverkoop

Vooralsnog bodemde de goudprijs in euro’s afgelopen kerst. In dollars bodemde de goudprijs deze week. Vrijdagmiddag daalde de koers tot $1.160 dollar per troy ounce.

Maar zoals Greenspan toegeeft liggen de problemen nog niet achter ons. Bij het afwikkelen van QE3 of het verhogen van de rente, zal de economie opnieuw in het slop raken en zal de volatiliteit in de financiële markten angstaanjagend toenemen.

Beleggers die het pleidooi van deze voormalig centraal bankier op waarde schatten kopen op dit moment daarom goud.