In Duitsland ging de komst van de euro waarschijnlijk gepaard met de meeste en diepste emoties dan in welk ander euroland ook. Natuurlijk, onze gulden was veel ouder dan de D-mark maar de D-mark was in Duitsland meer dan geld. De mark was hét symbool van Duitsland, van de Duitse wirtschaftswunder en Duitse economische suprematie in Europa. De munt had die rol om de simpele reden dat te uitbundig met de nationale vlag zwaaien of het volkslied te hard zingen, argwaan opwekte in de rest van Europa, om de voordehand liggende historische redenen. De D-mark had van dat alles geen last.

Aan de andere kant was de komst van de euro het symbool dat Duitsland écht in Europa verankerd is én dat de rest van Europa de Duitse monetaire en economische normen en waarden overneemt. De Europese Centrale Bank was een kloon van de Bundesbank, de Europese begrotingsregels waren van Duitse makelij en de euro zou daarmee een nieuwe gedaante van de D-mark worden.

Die mix van emoties werd op een prachtige wijze overigens in beeld gebracht door de Hypovereinbank, in een 40 seconden durend TV-reclamespotje. Daarin horen we, tegen een achtergrond van oude foto’s en beelden van trouwerijen, vakanties et cetera, een nostalgische stem zeggen: “We hebben duizenden dromen uitgeprobeerd en daarbij veel geriskeerd. Alles met de D-mark. Al die grote en kleine dromen betaalden we met de D-mark. Auf Wiedersehen D-mark, willkommen die neue Träume”. Ik krijg er nog steeds kippenvel van als ik ernaar kijk.

20 Jaar later is het moeilijk een andere conclusie te trekken dan dat de euro niet bepaald op de D-mark lijkt. De hoedster ervan, de ECB, is niet bepaald inflatieavers zoals de Bundesbank dat is geweest, een waardedaling van de munt wordt toegejuicht, iets wat ten tijde van de D-mark onvoorstelbaar was, en de Europese begrotingsregels zijn net zo waardevast gebleken als een zandkasteel dat een kind vlak bij het water heeft maakt met vloed op komst.

Maar laten we niet vergeten: de wereld en onze economieën zijn in die 20 jaar ook nogal veranderd. Wellicht dat daar inderdaad een ander beleid bij nodig is, wie weet. En als je het mij vraagt: de economische problemen die we hebben sinds 2008 waren ernstiger geweest als we allemaal nationale munten hadden gehad. En nee, de crisis is niet veroorzaakt door de euro maar door iets wat zich in 1971 afgespeeld heeft (in datzelfde jaar is overigens het idee voor een gemeenschappelijke munt in Europa ontstaan!)

Maar hoe de wereld(economie) ook veranderd mag zijn in die tijd, dat heeft aan een aantal basiszaken met betrekking tot verstandig monetair beleid in mijn ogen niets veranderd. Als officiële rente op 0 procent houden, zoals de ECB al jarenlang doet en komende jaren blijft doen, goed is voor onze economie en welvaart, waarom hebben de centrale banken hun rentes dan pre-2008 ook niet altijd op 0 procent gehouden? Als op grote schaal staats- en bedrijfsobligaties opkopen, zoals de ECB al jarenlang doet en komende jaren blijft doen, goed is voor onze economie en welvaart, waarom hebben de centrale banken dat dan pre-2008 ook niet continu gedaan?

Om de simpele reden dat het géén goed beleid is. Hooguit op korte termijn maar dan houdt het dan ook op. En we hebben monetair beleid bij centrale bankiers ondergebracht precies om ervoor te zorgen dat de middellange termijn doorslaggevend wordt en niet korte termijn, wat bij politici aan de renteknoppen het geval zou zijn.

20 Jaar na de invoering van de euro hebben we een doorgewinterde politica als de topvrouw van de ECB. Die ‘nieuwe dromen’ uit het TV-spotje kan zomaar ‘nieuwe nachtmerries’ worden. Tegen een achtergrond van zeer hoge inflatie en grote kans dat de inflatie aanmerkelijk hoger zal blijven dan in de afgelopen jaren, doet de ECB nauwelijks iets daartegen. Als dat niet zorgwekkend is…